Niedoświetlone albo prześwietlone zdjęcia, czyli zbyt ciemne albo zbyt jasne wobec oczekiwań fotografa, to częsty problem, z którym borykają się zarówno początkujący, jak i doświadczeni fotografowie. Przyczyny mogą być różnorodne, od błędów w ustawieniach aparatu po specyficzne warunki oświetleniowe. W tym artykule wyjaśnię, dlaczego tak się dzieje i jak można temu zaradzić.
Jasność sceny a pomiar światła
Podstawowym powodem niedoświetlonych zdjęć jest nieodpowiednie ustawienie ekspozycji. Aparaty wyposażone są w światłomierze, które mają za zadanie mierzyć ilość światła padającego na scenę i dostosowywać ustawienia aparatu, aby uzyskać dobrze naświetlone zdjęcie. Problem w tym, że światłomierze są zaprogramowane do mierzenia jasności w warunkach idealnych, zakładając, że scena ma średnią jasność (18% szarości). W rzeczywistości sceny mogą znacznie różnić się od tego założenia.
Dlaczego światłomierze się mylą?
Światłomierze mogą się mylić w sytuacjach, gdzie scena jest bardzo jasna (np. śnieg) lub bardzo ciemna (np. nocne zdjęcia). W takich przypadkach aparat może błędnie zinterpretować ilość światła, co prowadzi do niedoświetlonych zdjęć. Przykładowo, w jasnej scenerii aparat może skrócić czas naświetlania lub zmniejszyć przysłonę, co skutkuje zbyt ciemnym zdjęciem.
Zły wybór trybu pomiaru światła
Częstym błędem fotografów jest niedostosowanie obszaru pomiaru światła dla najważniejszego fragmentu zdjęcia. Mamy co najmniej trzy tryby pracy światłomierza, które pomagają w wyborze strefy pomiaru. Precyzja pomiaru najważniejszego fragmentu kadru pozwala na jego prawidłową ekspozycję i uniknięcie niedoświetlenia zdjęcia.
Poznaj skuteczne techniki kreatywnego fotografowania.
Sprawdź mój kurs fotografii online.
Poznaj Pakiet Kursów i Zaoszczędź 1000 zł
Jak radzić sobie z niedoświetlonymi lub prześwietlonymi zdjęciami?
Histogram jako narzędzie diagnostyczne
Nie oceniaj jasności zdjęcia na podstawie swoich wrażeń w trakcie spoglądania na wyświetlacz. W ocenie zdjęcia pod względem poprawnej jasności pomaga histogram. Przedstawia on rozkład jasności pikseli na zdjęciu od najciemniejszych do najjaśniejszych. Jeśli piksele są oparte o lewą stronę histogramu, zdjęcie jest niedoświetlone, jeśli opierają się o prawą stronę ramki histogramu – wówczas zdjęcie jest prześwietlone. Użycie histogramu pozwala na szybkie zidentyfikowanie problemu i jego korektę. Tu przeczytasz więcej, o tym jak posługiwać się histogramem.
Korekta ekspozycji
Jednym z najprostszych sposobów radzenia sobie z niedoświetlonymi albo prześwietlonymi zdjęciami jest korekta ekspozycji / kompensacja ekspozycji. Można to zrobić na kilka sposobów w zależności od wybranego trybu pracy aparatu (P,A,S):
- Zwiększenie lub zmniejszenie czasu naświetlania: Pozwala to na wpuszczenie większej ilości światła na matrycę.
- Zwiększenie lub zmniejszenie przysłony: Większy otwór przysłony (mniejsza wartość f) wpuszcza więcej światła.
- Zwiększenie czułości ISO: Wyższa czułość ISO rozjaśnia zdjęcia, ale może to również zwiększyć szum na zdjęciu. Natomiast niższa czułość ściemnia zdjęcia.
Użycie trybu manualnego
Tryb manualny daje pełną kontrolę nad ustawieniami ekspozycji. Pozwala to na dostosowanie wszystkich parametrów (czas naświetlania, przysłona, ISO) do specyficznych warunków oświetleniowych. Warto go poznać.
Korekta w postprodukcji
Jeśli zdjęcie jest już zrobione i okazało się niedoświetlone, można je poprawić w programach do edycji zdjęć, takich jak Adobe Lightroom czy Photoshop. Korekty jasności, kontrastu i nasycenia mogą znacznie poprawić jakość niedoświetlonego zdjęcia. Jednak wzrośnie wówczas widoczność zaszumienia. Natomiast gorzej wygląda sprawa z prześwietleniami ponieważ nie można ich na ogół uratować w postprodukcji.
Przeczytaj też: Niezwykłe sekrety fotografii we mgle. Odkryj magię złotej godziny
Wykorzystanie funkcji bracketingu
Bracketing to technika, która polega na wykonaniu kilku zdjęć tej samej sceny z różnymi ustawieniami ekspozycji. Dzięki temu mamy większą szansę na uzyskanie zdjęcia o właściwej jasności i potem wybór zdjęcia o właściwej ekspozycji.
Jak unikać niedoświetlonych zdjęć?
Aby uniknąć problemu niedoświetlonych lub prześwietlonych zdjęć, warto przestrzegać kilku zasad:
- Dokładnie obserwuj histogram: Analizuj histogram każdego zdjęcia, aby upewnić się, że ekspozycja jest poprawna.
- Używaj korekty ekspozycji: W razie potrzeby dodaj lub odejmij wartości ekspozycji.
- Eksperymentuj z ustawieniami: Nie bój się używać trybu manualnego, aby mieć pełną kontrolę nad ekspozycją.
- Wykorzystuj bracketing: Robienie serii zdjęć z różnymi ustawieniami ekspozycji zwiększa szansę na uzyskanie właściwego naświetlenia.
Niedoświetlone zdjęcia to problem, z którym można sobie poradzić, znając zasady działania światłomierzy i korzystając z narzędzi dostępnych zarówno w aparacie, jak i w postprodukcji. Kluczem jest zrozumienie i umiejętne wykorzystanie tych narzędzi, aby tworzyć zdjęcia o odpowiedniej jasności i jakości.
Pamiętaj, że mój blog jest bogatym źródłem informacji i inspiracji dla fotografów.
Jeżeli cenisz treści, które dla Ciebie przygotowuję,
masz możliwość wyrażenia swojego uznania,
na przykład poprzez zafundowanie mi symbolicznej, wirtualnej kawy.
