Trudno znaleźć drugi tak wszechstronny gatunek, jak fotografia przyrodnicza. Fotografowanie w plenerze zapewnia mnóstwo wyzwań. Wymaga zgromadzenia odpowiedniej wiedzy, skrupulatnego przygotowania sesji, a także cierpliwości, wytrwałości i uwagi fotografa. W określeniu “fotografia przyrodnicza” zmieścimy wszystkie zdjęcia natury, od fotografii krajobrazu, zwierząt aż po makrofotografię kwiatów i owadów. Termin ten obejmuje wiele stylów i metod. Jak tworzyć wspaniałe zdjęcia przyrody? Na co zwracać największą uwagę w trakcie sesji? Jakie akcesoria fotograficzne są niezbędne w plenerze? Dowiesz się z tego artykułu.
Fotografowie przyrody skupiają się m.in. na atrakcyjnym pokazaniu zwierząt w kadrze. fot. M. Waśkiel
Co to jest fotografia przyrodnicza
Natura to jeden z najchętniej fotografowanych tematów. Dlaczego? Przede wszystkim z uwagi na niesamowitą różnorodność krajobrazów, roślin, zwierząt i owadów. Fotograf dysponujący odpowiednią wiedzą i sprzętem jest w stanie wykonać zachwycające kadry.
Fotografia przyrodnicza zapewni Ci możliwość opowiadania fascynujących historii.
Jednak fotografowanie natury może stanowić też spore wyzwanie. Warto wymienić tu chociażby ustawienia czasu otwarcia migawki w celu zarejestrowania zwierząt w ruchu, modyfikacje ustawień głębi ostrości przy fotografowaniu kwiatów w zbliżeniu itd. Atrakcyjne przedstawienie elementów natury wymaga od fotografa wyobraźni i kreatywności.
Bardzo ważna jest znajomość życia w świecie natury, który chce się fotografować. Im więcej wiemy o zwierzętach lub roślinach, tym łatwiej jest o unikalne kadry. Same umiejętności fotograficzne nie wystarczą. To szczególnie istotne w przypadku fotografowania zwierząt. Im dłużej będziesz je obserwował, tym lepiej poznasz ich zachowanie i w przyszłości będziesz mógł je przewidzieć.
Mnóstwo dobrych przyrodniczych kadrów powstaje podczas spacerów z aparatem. fot. M. Waśkiel
Fotografia przyrodnicza a etyka
Fotograf przyrody musi wykazywać się wyobraźnią. Np. fotografując zwierzę można narazić je na kontakt z drapieżnikami lub odwrotnie – pozbawić je możliwości pozyskania pożywienia.
Można przypadkowo uszkodzić fotografowaną roślinę.
To dlatego tak istotne jest, aby fotograf przyrody, oprócz wiedzy fotograficznej, posiadał również wiedzę o ekosystemie, w którym się porusza.
Należy też zachowywać komfortowy dystans od fotografowanego zwierzęcia.
Każda osoba fotografująca przyrodę powinna wykazywać szacunek do prawa, środowiska oraz do innych fotografów.
Już nie mówiąc o rzeczach prozaicznych – takich jak zabranie do domu wszystkich śmieci.
Nie możemy zakłócać środowiska naturalnego swoim zachowaniem i pragnieniem zrobienia dobrego zdjęcia.
Wielokrotnie w kadrach będziemy się starać połączyć dzieła człowieka z elementami natury. fot. M. Waśkiel
Jak robić wspaniałe zdjęcia przyrodnicze
W fotografii przyrodniczej najważniejsza jest cierpliwość. Zwróć uwagę, że fotograf przyrody często spędzać długie godziny w oczekiwaniu na najlepsze światło lub odpowiednie ustawienie fotografowanego obiektu. I nie zawsze będzie to komfortowe czekanie. W trakcie fotografowania często jesteśmy narażeni na wiatr, śnieg lub palące słońce.
Jeżeli chcesz robić dobre zdjęcia przyrodnicze, wcale nie potrzebujesz egzotycznych podróży. Zacznij od fotografowania blisko swojego domu. Po prostu – wybierz się na krótką wycieczkę lub spacer. W jego trakcie obserwuj teren w poszukiwaniu tematu. W pierwszej kolejności skoncentruj się na tym, co lubisz fotografować. Jeśli są to np. polne lub leśne kwiaty – wybierz się w to miejsce, gdzie szybko je napotkasz i zacznij fotografować w sposób, który jest Ci bliski i znany.
Wykorzystaj praktyczne kursy fotografii, oparte o lekcje w formie wideo.
👉 Kurs Fotografii Dla Początkujących https://waskiel.pl/kurs-fotografii-online-dla-poczatkujacych/
👉 Kurs Fotografii Makro https://waskiel.pl/kurs-fotografii-makro-online/
👉 Kurs Fotografii Krajobrazowej https://waskiel.pl/kurs-fotografii-krajobrazowej-online/
👉 Kurs Lightroom Szybki Start https://waskiel.pl/kurs-lightroom-online/
👉 Kurs Fotografii Podróżniczej https://waskiel.pl/kurs-fotografii-podrozniczej-online/
👉 Kurs Fotografii Portretowej https://waskiel.pl/kurs-fotografii-portretowej-online/
Podczas plenerów pojawią się problemy, których rozwiązywanie pozwoli na systematyczne ulepszanie warsztatu. Takim kłopotem może być powiedzmy… nieustanny ruch kwiatów fotografowanych na łące, który powodowany jest nawet minimalnym powiewem wiatru. Znając podstawy fotografii, z pewnością uda się go rozwiązać, ponieważ wiemy, że za odwzorowanie ruchu w kadrze odpowiada czas otwarcia migawki, więc musi on być jak najkrótszy. Podobnie będzie z kolejną fotograficzną przeszkodą – jaką jest odpowiednia głębia ostrości.
Często zachwycać nas będą zjawiska pogodowe, które są także elementem otaczającej nas natury. fot. M. Waśkiel
A co z aparatem?
To w rzeczywistości sprawa drugorzędna. Do tworzenia wspaniałych zdjęć przyrody możesz wykorzystać każdy aparat. Pamiętaj – najlepszy aparat to taki, który masz przy sobie. Do tworzenia zachwycających kadrów nie potrzebujesz drogiej lustrzanki cyfrowej. Często wystarczy Ci aparat w zwykłym smartfonie. Jeśli jakość zdjęć ze smartfonu jest wystarczająca, można się nim posługiwać – chociaż warto tu pamiętając o wielu ograniczeniach, jakie w fotografii przyrodniczej będą wynikać z jego użytkowania.
Podczas fotografowania w plenerze trzeba pamiętać o kilku rzeczach. Warunki pogodowe, zmiany oświetlenia i zachowanie środowiska naturalnego mogą wpłynąć na wynik nawet najlepiej zaplanowanych ujęć.
W przeciwieństwie do fotografowania w studio, światła w naturalnym środowisku nie da się idealnie kontrolować. Fotografia przyrodnicza na pewno nie jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które nie chcą opuszczać swojej strefy komfortu. Natomiast jeżeli pogodzisz się z tym faktem – błyskawicznie rozwiniesz swoje umiejętności, zarówno te fotograficzne, jak i te dotyczące funkcjonowania w środowisku naturalnym. Natura ponadto odwdzięczy Ci się wspaniałymi kadrami.
Jak robić dobre zdjęcia przyrody? Poniżej znajdziesz listę, która krok po kroku poprowadzi Cię drogą do wspaniałych kadrów:
- dokładnie zaplanuj swoją sesję fotograficzną,
- wykorzystaj odpowiedni sprzęt – na początku ten, który teraz masz do dyspozycji,
- poznaj środowisko, w którym chcesz fotografować,
- skup się na ekspozycji i ostrości,
- nie zaniedbuj kompozycji,
- bądź gotowy na wykorzystanie okazji,
- poznaj ograniczenia swojego sprzętu.
Dobrym pomysłem na „początek” jest fotografowanie ptaków żyjących blisko człowieka. fot. M. Waśkiel
1. Dokładnie zaplanuj swoją sesję fotograficzną
Pamiętaj, że natura nie znosi pośpiechu. Fotografując w plenerze musisz się do niej dostosować. Zanim wyruszysz na szlak, poświęć chwilę aby przygotować swoją sesję.
Na co zwracać największą uwagę? Przede wszystkim na porę dnia i oświetlenie. Do fotografowania natury najbardziej nadaje się światło o poranku i wieczorem. Fotografia przyrodnicza zmusza do poświęceń – może się okazać, że budzik trzeba będzie ustawić na 2 w nocy! Bo latem około 4 już mamy dobre światło.
Mnóstwo zdjęć makro powstaje o świcie, kiedy owady pogrążone są w porannym letargu. fot. M. Waśkiel
2. Wykorzystaj odpowiedni sprzęt
Podczas fotografowania przyrody można wykorzystać każdy rodzaj aparatu fotograficznego. Trzeba jedynie dobrać tematykę do jego możliwości. Już po kilku pierwszych sesjach zauważysz pewne ograniczenia korpusu albo obiektywów (a najczęściej wynikające z naszych niedoskonałych umiejętności). Postaraj się na początku skoncentrować na tej tematyce, którą możesz wykonać posiadanym sprzętem. Jeżeli w Twojej okolicy jest ogród zoologiczny, idź tam na spacer z aparatem i szybko przekonasz się np. jakiej wielkości zwierzęta z jakiej odległości możesz fotografować tym co masz. Przekonasz się też, czy szybkość Twoich reakcji pozwala na utrwalenie ciekawych ujęć.
Pamiętaj, że fotografując przyrodę jesteś, w pewnym sensie, zdany na jej łaskę. Musisz się do tego przygotować. Sesje w plenerze mogą trwać cały dzień. Dlatego w pierwszej kolejności pomyśl o sobie. Zabranie odpowiedniej odzieży i prowiantu to podstawa.
Zwróć uwagę, że warunki atmosferyczne mogą szybko ulegać zmianie. Dlatego zawsze warto mieć w zanadrzu ubranie dostosowane do miejsca i pory roku. Z reguły warto też zabrać ze sobą coś wodoodpornego oraz nakrycie głowy do ochrony przed słońcem.
Gdy już zadbasz o swoje bezpieczeństwo, pomyśl też o swoim sprzęcie. Mowa tu o wszystkich akcesoriach, które ochronią Twój aparat przed wstrząsami, uderzeniami, pyłem, kurzem lub wodą.
Fotografując na łonie natury przydadzą Ci się też dodatkowe baterie i karty pamięci. Warto też zabrać ze sobą statyw. W dzisiejszych czasach fotografowie i podróżnicy często korzystają z nawigacji w smartfonie i dobrych programów z mapami offline (pamiętaj, że nie wszędzie jest zasięg). Polecam Ci OsmAnd.
W przyrodzie wszystko dzieje się bardzo szybko i często nie ma szansy na powtórkę ujęcia. fot. M. Waśkiel
3. Poznaj środowisko, w którym fotografujesz
Zacznijmy od absolutnych podstaw. Fotografowanie w terenie wymaga od Ciebie znajomości środowiska, w którym zamierzasz fotografować. I nie mówimy tu tylko o kwestiach powiązanych z przyrodą.
Równie istotna jest znajomość zagadnień prawnych. Dowiedz się, czy w miejscu Twojej wymarzonej sesji niezbędne jest pozwolenie. Jeżeli tak – postaraj się je uzyskać.
Szczególną ostrożność zachowaj na obszarach chronionych. Przeczytaj regulaminy określające zasady poruszania się i fotografowania w parkach narodowych. Nie zaśmiecaj i nie niszcz miejsca, w którym fotografujesz. Pozostaw je takimi, jakie były przed Twoim przyjściem.
Zdjęcia określonych roślin często można wykonać tylko przez kila tygodni w roku np. konwalii najczęściej w maju. fot. M. Waśkiel
4. Skup się na ekspozycji
Fotografowanie w plenerze wymusza na Tobie szczególne dbanie o zagadnienia ekspozycji. Pamiętaj, że oświetlenie sceny jest w tym wypadku bardzo dynamicznie. Zwykła chmura, która zmniejszy ilość światła słonecznego może pokrzyżować Twoje plany. Dlatego zawsze pamiętaj o sprawdzaniu ekspozycji. Całodzienna praca nad zdjęciami, które później okazują się niedoświetlone lub prześwietlone to prawdziwy koszmar fotografa przyrody.
W tym wypadku nie zawsze też możemy się sugerować tym, co pokazuje nam wyświetlacz aparatu. Zanim usuniesz “nieudane” zdjęcia, sprawdź je po powrocie w domu i zrób to na spokojnie. Starając się wyciągnąć jak najwięcej wniosków z każdego udanego i nieudanego kadru.
W trakcie fotografowania przyrody łatwo się rozproszyć. To dlatego szalenie istotne jest, abyś posiadał odpowiednią wiedzę techniczną i umiejętność szybkiej obsługi swojego aparatu. W fotografii natury wszystkie sceny są bardzo dynamiczne i mogą się nigdy nie powtórzyć.
Ciekawe światło podkreśli znaczenie zwierząt w kadrze. fot. M. Waśkiel
5. Nie zaniedbuj kompozycji
Pamiętaj o przestrzeganiu podstawowych kanonów kompozycji. Bez Twojej pracy i wyobraźni nawet najpiękniejszy obiekt w kadrze może prezentować się po prostu słabo. Wykorzystaj zasadę trójpodziału, kreatywne zbliżenia i modyfikowanie głębi ostrości.
Mnóstwo przydatnych informacji znajdziesz też w artykule kompozycja w fotografii.
6. Bądź gotowy na wykorzystanie okazji
Podczas fotografowania przyrody musisz cały czas pozostawać w gotowości. W końcu zwierzęta poruszają się dość szybko, a oświetlenie lub kompozycja sceny w plenerze potrafi się gwałtownie zmienić. Przy fotografowaniu obiektów w ruchu może pomóc Ci krótki czas otwarcia migawki.
Poznaj skuteczne techniki kreatywnego fotografowania. Sprawdź mój kurs fotografii online.
Poznaj Pakiet Kursów i Zaoszczędź 1000 zł
7. Poznaj ograniczenia swojego sprzętu
Posiadanie drogiego i skomplikowanego sprzętu samo w sobie nie zapewni Ci wspaniałych zdjęć. Jednak fotografując prostym aparatem (np. tym w Twoim smartfonie) szybko zauważysz, że nie uda Ci się zrealizować każdego pomysłu na zdjęcie. Możesz spotkać się z sytuacją, w której np. fotografujesz pięknego ptaka lub księżyc, a Twój aparat rejestruje te obiekty na zdjęciu jako drobną “plamkę”.
W zależności od tematów, które chcesz fotografować, z biegiem czasu zauważysz jak ogromną rolę odgrywają obiektywy i pewne szczególne cechy aparatu. Czasami warto używać obiektywów szerokokątnych, innym razem teleobiektywów, a znowu przy innym kadrze obiektywów makro. W przypadku aparatów fotograficznych zauważa się istotną rolę szybkiego i precyzyjnego autofokusa, dużej szybkostrzelności w trybie zdjęć seryjnych czy też odpowiedniej dynamiki matrycy z możliwością fotografowania przy wysokim ISO (i dającą przy tym świetną jakość zdjęć).
Wiele sytuacji wymaga czujności i dobrego doboru ustawień aparatu (tzw. trójkąt ekspozycji). fot. M. Waśkiel
Najważniejszy element fotografii przyrodniczej i fotografii krajobrazu
Najważniejszym elementem każdej fotografii jest piękne światło. Jeżeli je znajdziesz – jesteś na dobrej drodze do wyjątkowego kadru.
Korzystanie z naturalnego oświetlenia rodzi mnóstwo wyzwań. W tym wypadku najpiękniejsze zdjęcia uda nam się zrobić o świcie oraz o zmierzchu (okres ten bywa również nazywany złotą godziną). Mnóstwo przydanych informacji na ten temat znajdziesz w artykule światło w fotografii.
Pamiętaj, że przy fotografowaniu w plenerze szalenie istotna jest Twoja wiedza i doświadczenie. Każde kolejne, świadomie wykonane zdjęcie pozwala Ci zwiększyć umiejętności. Dlatego czym prędzej zorganizuj swoją wyprawę i zacznij fotografować.
