Wśród wielu fotoamatorów panuje przekonanie, że im dłuższy zoom optyczny, tym lepszy aparat. Wedle tego założenia, sprzęt z 15-krotnym zoomem będzie lepszy niż ten z 10-krotnym. To nie jest poprawne mniemanie. Błąd popełniany w tym zakresie przez niedoświadczonych adeptów fotografii wynika z nieznajomości podstawowych pojęć, do których należy, ogniskowa, kąt widzenia czy też zoom optyczny albo zoom cyfrowy. Jeżeli nie chcesz powielać tego błędnego przekonania, to świetnie trafiłeś. Z poniższego artykułu dowiesz się, czym tak naprawdę jest ogniskowa obiektywu, jak z niej korzystać, a także jak poprawnie dobrać ogniskową do rodzaju wykonywanej fotografii.
Aparat bez wymiennego obiektywu ale z dużym zoomem optycznym.
Co to jest ogniskowa obiektywu
Na wstępie powiedzmy sobie, czym tak w ogóle jest ogniskowa obiektywu. Z tym tajemniczym określeniem zetkniesz się przeważnie już na etapie zakupu aparatu. Niestety, wiele kursów i opracowań dotyczących fotografii nie wyjaśnia tego terminu w dostatecznie jasny sposób. Powoduje to powstawanie wśród początkujących różnych mitów, (jak np. ten przytoczony we wstępie).
Czym zatem jest ogniskowa obiektywu? Najprościej mówiąc: ogniskowa obiektywu to odległość optyczna (zazwyczaj mierzona w mm) od punktu, gdzie światło spotyka się wewnątrz obiektywu (w uproszczeniu soczewki), do czujnika aparatu..
Przyznasz sam, że ta definicja nie jest zbyt zrozumiała.
Mówiąc zatem prościej i nieco bardziej w języku fotograficznym, ogniskowa to po prostu odległość od soczewki obiektywu, do matrycy aparatu. Pamiętaj, że współczesne obiektywy są złożone z zespołu soczewek.
Ogniskowa obiektywu: 1. Światło 4. Punkt ogniskowania 3. Matryca 2. Ogniskowa (w tym wypadku 28 mm)
Ogniskowa ma wpływ na dwa ważne dla obrazu parametry: kat widzenia i perspektywę.
O tym, jak to dokładnie działa i jak możesz z tego korzystać powiemy sobie za chwilę. Wróćmy jeszcze na chwilkę do tematu zoomu. Czym jest w takim razie tak kultywowany przez laików zoom optyczny?
Jest to nic innego, jak informacja, ile razy możesz zwiększyć ogniskową w jednym obiektywie. Od najszerszego kata widzenia po najwęższy kat widzenia. Nie jest to zatem, wbrew powszechnej opinii, parametr wskazujący jakie przybliżenie możesz uzyskać, a jedynie skala regulacji samej ogniskowej od najmniejszej (szeroki kat widzenia np. 18 mm) po najdłuższą ( wąski kąt widzenia np. 300 mm). Generalnie im węższy kat widzenia (dłuższa ogniskowa) tym widzisz i fotografujesz mniejszy wycinek kadru. Dlatego wydaje się on być „przybliżony”.
Wybierając aparat zostaniesz postawiony przed koniecznością podjęcia jeszcze jednej decyzji: obiektyw ze stałą czy zmienną ogniskową – inaczej „stałka” albo zoom?
Obecnie większość modeli aparatów posiada obiektywy zmiennoogniskowe.
Popularny zoom do lustrzanek Nikon.
Dają one większy komfort użytkowania i możliwość dostosowania długości ogniskowej do warunków, w jakich wykonujesz fotografię. Obiektywy stałoogniskowe są z kolei najczęściej dopasowane do jednych, konkretnych tematów fotografowania: obiektyw portretowy, makro, dzikie ptaki. Mogą być jaśniejsze i mieć np. dłuższą ogniskową. Chcąc fotografować różne tematy wyłącznie obiektywami stałoogniskowymi będzie trzeba nosić ze sobą wiele dodatkowych obiektywów o różnych ogniskowych zamiast np. jednego zooma.
Kiedyś popularny był pogląd, że obiektywy typu zoom są gorsze pod względem jakości obrazu od obiektywów stałoogniskowych obecnie nie ma on pokrycia w faktach.
Oczywiście, aby było możliwe stosowanie różnych obiektywów z tym samy aparatem musisz posiadać sprzęt z możliwością ich wymiany. Są typy aparatów np. kompakty, które mają obiektyw zamontowany na stałe. Współczesne kompakty mają często obiektyw typu zoom.
Wykorzystaj praktyczne kursy fotografii, oparte o lekcje w formie wideo.
👉 Kurs Fotografii Dla Początkujących https://waskiel.pl/kurs-fotografii-online-dla-poczatkujacych/
👉 Kurs Fotografii Makro https://waskiel.pl/kurs-fotografii-makro-online/
👉 Kurs Fotografii Krajobrazowej https://waskiel.pl/kurs-fotografii-krajobrazowej-online/
👉 Kurs Lightroom Szybki Start https://waskiel.pl/kurs-lightroom-online/
👉 Kurs Fotografii Podróżniczej https://waskiel.pl/kurs-fotografii-podrozniczej-online/
Jak korzystać z ogniskowej obiektywu w fotografii
Podobnie jak umiejętność doboru ustawień ekspozycji, tak i wpływ ogniskowej na wygląd zdjęcia, to niezbędne podstawy, których opanowanie jest konieczne do robienia dobrych, poprawnych technicznie ujęć.
Postaramy się teraz przedstawić Ci po krótce najważniejsze zależności pomiędzy długością ogniskowej a uzyskanym efektem, tak abyś wiedział, jak używać ogniskowej obiektywu dla osiągnięcia założonych efektów.
Podstawową rzeczą, którą musisz wiedzieć jest to, że dłuższa ogniskowa = mniejszy wycinek kadru i pozorne większe powiększenie i odwrotnie. W praktyce oznacza to, że posiadając obiektyw z większą ogniskową, łatwiej sfotografujesz obiekt będący dalej od Ciebie, bez konieczności zbytniego zbliżania się do niego.
W praktyce funkcjonuje to tak, że obiektyw „wycina” fragment obrazu.
Istotną kwestią jest także perspektywa. Używając obiektywu o dłuższej ogniskowej, przedmioty na pierwszym i drugim planie będą wydawały się bardziej do siebie zbliżone. Wynika to z faktu, że przy obiektywach długoogniskowych musisz stanąć w większej odległości od fotografowanego obiektu.
Obiektyw stałoogniskowy 40 mm z jasnością f/2
W związku z tym zarówno pierwszy plan, jak i obiekty w tle są od Ciebie oddalone, w związku z tym ostatecznie na zdjęciu przedstawiają się w podobnych rozmiarach.
Jednak obiektywami o dłuższej ogniskowej łatwiej jest uzyskać mniejszą głębię ostrości.
Wszystko zależy więc tak naprawdę od efektu, który chcesz uzyskać.
Używając obiektywów szerokokątnych, które mają krótkie ogniskowe (35 mm i mniej), na swoim ujęciu zmieścisz większy fragment fotografowanej sceny. Z kolei użycie teleobiektywu (o ogniskowej powyżej 75 mm) spowoduje, że jeśli obiekt będzie położony blisko, w kadrze zmieścisz tylko jego niewielką część.
Do wielu popularnych tematów najbardziej uniwersalny będzie jasny obiektyw np. f/2,8 o ogniskowej 24-70 mm lub 24-105 mm. Świetnie sprawdzi się przy wszystkich rodzajach zdjęć.
Jak zatem widzisz, różne ogniskowe służą przede wszystkim do kontrolowania wielkości sceny i perspektywy. Pamiętaj jednak, że istotne jest również to, jak się ustawisz i jak blisko podejdziesz do fotografowanego obiektu.
Zakładając obiektywy o różnych długościach ogniskowej osiągniesz więcej, niż gdybyś każde zdjęcie wykonywał za pomocą jednej ogniskowej. Więcej, ale jednak nie wszystko. Nawet jeżeli będziesz posiadał szeroki zakres ogniskowych nie zwalnia Cię to z konieczności przemieszczania się w poszukiwaniu jak najlepszego ujęcia. Przede wszystkim musisz wiedzieć, jakie zdjęcie chcesz wykonać i jaki efekt uzyskać.
Prawidłowy dobór ogniskowej to, jak wszystko co związane z fotografią, kwestia praktyki. Rób zatem zdjęcia przy wykorzystaniu różnych długości ogniskowej i przekonaj się, jaki będzie efekt.
Kompakt bez wymiennego obiektywu.
Jak dobrać obiektyw do ulubionego rodzaju fotografii
Jak już wspominaliśmy, trening czyni mistrza. Z czasem zatem sam będziesz wiedział, jaką ogniskową dobrać do danej sytuacji. Na początek jednak zapoznaj się z tym krótkim przewodnikiem, który ułatwi Ci dobór odpowiedniego obiektywu do Twojego ulubionego rodzaju fotografii.
Obiektywy standardowe
Są to obiektywy o ogniskowej w zakresie od 35 do 50 mm. Tego typu ogniskowa jest najbardziej uniwersalna. Przedstawia fotografowaną scenę w sposób najbardziej zbliżony do ludzkiego oka. Świetnie sprawdzi się w fotografii reportażowej czy przy fotografowaniu martwej natury.
Obiektywy szerokokątne
Można je podzielić na obiektywy ultraszerokokątne (o ogniskowej do 24 mm) i szerokokątne (o ogniskowej od 24 do 35 mm). Pierwsze z nich dobrze sprawdzą się w małych przestrzeniach, w których nie możemy odsunąć się od fotografowanego obiektu (np. na wydarzeniach, które odbywają się w małych pomieszczeniach, lub do fotografowania budynków w wąskiej uliczce). Wykorzystuje się też je w fotografii krajobrazowej, zdjęciach nocnych z dużymi połaciami nieba itp.
Teleobiektywy
Teleobiektywy – podobnie jak obiektywy szerokokątne można je podzielić na dwie grupy. Pierwsze z nich, o ogniskowej między 70 a 105 mm, dobrze sprawdzają się np. w fotografii portretowej. Jeśli są jasne i dobrze wykorzystywane pozwalają na uzyskanie większego rozmycia tła, niż obiektywy standardowe, dzięki czemu jeszcze lepiej wyeksponujesz modela. Z kolei obiektywy o ogniskowej powyżej 105 mm świetnie sprawdzą się w sytuacjach, gdy nie możesz podejść bliżej do fotografowanego obiektu. Będą one więc użyteczne przy fotografowaniu dzikich zwierząt, czy też w fotografii krajobrazowej (np. gdy fotografujesz góry).
Obiektywy typu rybie oko
Obiektywy typu rybie oko – jest to szczególny rodzaj obiektywu o bardzo małej ogniskowej (od 7 do 16 mm), Obejmuje on zatem jeszcze szerszy kąt widzenia, niż obiektywy ultraszerokokątne. Używając tego obiektywu otrzymasz zaokrąglony, zniekształcony na brzegach obraz. Na ogół stosuje się je bardzo rzadko.
Jaki obiektyw warto wybrać
Zadajesz sobie teraz z pewnością pytanie: „czy muszę już na początku kupować te wszystkie rodzaje obiektywów?”. Oczywiście nie! Obiektyw to na ogół spory wydatek.
Nie warto zatem już na początku wyposażać się w pełen zakres ogniskowych.
Jeżeli dopiero zaczynasz swoją przygodę z fotografią, najlepszym wyborem będzie obiektyw o ogniskowej między 24 a 120 mm. Tego typu obiektywy najczęściej dołączane są do aparatu już przy jego zakupie.
Istnieje także szereg specjalnych obiektywów, przeznaczonych do konkretnego typu fotografii. Są to np. obiektywy typu tilt-shift, czy te, służące do makrofotografii o dużej skali odwzorowania 1:1. Z biegiem czasu odszukasz obiektyw, który pomaga Ci w najlepszym pokazaniu świata, który chcesz fotografować.
Proszę pamiętaj także ten sam obiektyw podpięty do aparatów o różnych wielkościach matryc powoli na uzyskanie różnych wycinków obrazów tzw. crop albo mnożnik ogniskowej.
