Każdy początkujący fotograf marzy, aby jego zdjęcia były tak piękne, kolorowe i ciekawe, jak te oglądane na wystawach lub w czasopismach. Powiedzmy sobie jednak jasno – taki efekt nie przychodzi od razu, a jest konsekwencją nabytej wiedzy i setek, jeśli nie tysięcy, wykonanych fotografii. Wielu fotoamatorów pochopnie uznaje, że sekretem pięknych ujęć jest sprzęt z najwyższej półki cenowej. Jeśli myślisz tak samo – szybko się rozczarujesz. Owszem, droższy aparat z reguły pozwala na więcej, ale prawdziwym kluczem do sukcesu jest opanowanie podstawowych technik fotograficznych. Które techniki fotograficzne są najważniejsze? Od których warto zacząć? Jak krok po kroku uczyć się profesjonalnego fotografowania? Odpowiedzi znajdziesz w tym poradniku.
Techniki fotograficzne a tryb automatyczny
Większość osób zaczyna swoją fotograficzną przygodę od trybu automatycznego. Inne tryby fotografowania, szczególnie ustawianie ręczne (manualne), jawią im się jako przejaw najwyższego profesjonalizmu. Dostępnego jedynie dla nielicznych i wybranych.
To nic dziwnego – liczba dostępnych opcji potrafi przytłoczyć. Z kolei fotografowanie w trybie auto pozwala skupić się na szybkich ujęciach, bez konieczności przejmowania się doborem odpowiednich ustawień: czasu, ISO i przysłony czyli tzw. Trójkąta Ekspozycji.
Często zdarza mi się słyszeć pytanie:
„Skoro fotki wykonywane w trybie automatycznym są poprawne, to czy warto w ogóle zawracać sobie głowę ręcznym doborem parametrów?”
Odpowiedź może być tylko jedna – oczywiście, że tak!
Z czasem dostrzeżesz, że Twoje zdjęcie, wykonane w trybie ustawień automatycznych, nie jest tym, o co Ci chodziło.
To właśnie ten moment, w którym tryb automatyczny przestaje wystarczać i przychodzi czas na naukę obsługi aparatu, tak by robił dokładnie takie zdjęcia, o które Ci chodzi.
Wbrew powszechnemu przekonaniu amatorów, obsługa aparatu i trybu manualnego nie wymaga posiadania magicznych zdolności, choć początkowo dobór odpowiednich parametrów może Ci się wydać nieco skomplikowany i denerwujący.
Dlaczego zatem warto przesiąść się na tryby półautomatyczne i potem tryb manualny?
1. Możliwość samodzielnego doboru ustawień
Owszem, jeżeli zechcesz – automat zrobi to za Ciebie. Na ogół ustawienia będą dobrane poprawnie, ale może się też zdarzyć, że parametry dobrane zostaną tak, że nie realizują Twojego pomysłu na zdjęcie. Np. chcesz zamrozić ruch, a przedmiot wychodzi jednak rozmyty, albo masz zamiar rozmyć tło za pierwszym planem, a tu wszystko w kadrze jest ostre.
Automatyka aparatu chce za wszelką cenę pomóc w zrobieniu przyzwoitego (pod względem technicznym) zdjęcia. Ustawić może jakąkolwiek czułość (ISO) nawet bardzo wysoką, co może sprawić, że Twoje zdjęcia będą zaszumione – zwłaszcza, jeżeli fotografujesz w trudnych warunkach oświetleniowych.
Poza tym automatyka aparatu (przynajmniej na dzień dzisiejszy) nie czyta Ci w myślach. Oznacza to, że niektórych ujęć nie będziesz miał szans uzyskać.
Dobrym przykładem jest, pożądany przez wielu amatorów, portret z rozmytym tłem. W trybie automatycznym nie będziesz mógł panować nad głębią ostrości, a Twój sprzęt na ogół nie dobierze jej w zadowalający Cię sposób.
Także ustawienie punktu, na którym chcesz uzyskać pełną ostrość, może być problematyczne przy korzystaniu z trybu automatycznego. Autofokus kieruje się poszukiwaniem punktów, jego zdaniem, najważniejszych w kadrze i może się to absolutnie nie pokrywać z wizją autora zdjęcia.
2. Możliwość samodzielnego zarządzania lampą błyskową
Podobny problem będzie dotyczył użycia lampy błyskowej. Większość zdjęć wykonanych z lampą pracującą w trybie automatycznym nie wygląda dobrze. Bardzo często pojawiają się tam prześwietlenia oraz tzw. efekt „czerwonych oczu”.
Na pewno nie raz widziałeś tego typu fotografie. Przyznasz zatem, że nie jest to efekt, jaki chciałbyś uzyskać.
Z kolei, gdy będziesz chciał wykonać zdjęcie pod słońce, które będzie wymagało doświetlenia pierwszego planu, tryb automatyczny często nie uruchomi lampy błyskowej. W trybach półautomatycznych (PSA) oraz w trybie manualnym masz nad tym stuprocentową kontrolę. Będziesz mógł zatem doświetlać te sceny, gdzie uznasz to za konieczne, a nie te, gdzie za konieczne uzna to automatyka aparatu.
Wykorzystaj praktyczne kursy fotografii, oparte o lekcje w formie wideo.
👉 Kurs Fotografii Dla Początkujących https://waskiel.pl/kurs-fotografii-online-dla-poczatkujacych/
👉 Kurs Fotografii Makro https://waskiel.pl/kurs-fotografii-makro-online/
👉 Kurs Fotografii Krajobrazowej https://waskiel.pl/kurs-fotografii-krajobrazowej-online/
👉 Kurs Lightroom Szybki Start https://waskiel.pl/kurs-lightroom-online/
👉 Kurs Fotografii Podróżniczej https://waskiel.pl/kurs-fotografii-podrozniczej-online/
3. Możliwość rozwijania kreatywności
I na koniec najważniejszy argument – pozostając w trybie automatycznym będziesz tkwił w miejscu. Nie nauczysz się fotografii, jeżeli aparat będzie robił wszystko za Ciebie, a Twoim jedynym wkładem w wykonanie zdjęcia, będzie naciśnięcie spustu migawki.
Zacznij naukę od jednego z trybów półautomatycznych, a potem przejdź do trybu manualnego (o ile będzie przydatny w Twojej koncepcji zdjęcia). Spróbuj sam i przekonaj się, że nie jest to tak skomplikowane, jak się wydaje.
Szybko dostrzeżesz różnice między fotografiami wykonanymi w trybie automatycznym, a tymi zrobionymi w sposób przemyślany, kiedy używasz trybów półautomatycznych bądź manualnego.
Techniki fotograficzne, które warto opanować
Kiedy już nauczysz się posługiwać podstawowymi parametrami ekspozycji, a tryby PSA i M przestaną być dla Ciebie tajemnicą, czas na zapoznanie się z ciekawymi technikami fotograficznymi. Sprawią one, że Twoje zdjęcia będą bardziej interesujące i efektowne. Poniżej przedstawiam kilka wybranych technik fotograficznych. Spróbuj wykonać podobne ujęcia samodzielnie!
Technika panoramowania
Jest to technika pozwalająca na ciekawe ukazanie ruchu. Polega ona na skupieniu ostrości na poruszającym się obiekcie w taki sposób, aby wszystkie inne elementy ujęcia były rozmyte. To, jaki element zdjęcia pozostanie ostry, a jaki rozmyty, zależy od tego, co fotografujemy i w jaki sposób dany obiekt się porusza.
Przykładowo, robiąc zdjęcie jadącego pojazdu, oprócz tła nieostre pozostaną także jego koła. Jak uzyskać taki efekt? Wystarczy zastosować czas naświetlania adekwatny do tempa ruchu fotografowanego przedmiotu, a potem fotografując w trybie zdjęć seryjnych, podążać aparatem za fotografowanym obiektem.
Warto podkreślić, że zastosowanie techniki panoramowania nie zawsze da takie same efekty. Nie uzyskasz zatem dwóch takich samych ujęć, co sprawia że technika ta jest jeszcze bardziej interesująca.
Technika zamrożenia ruchu
Jeżeli posiadasz zewnętrzną lampę błyskową, możesz wypróbować technikę zamrożenia ruchu błyskiem. Opiera się ona na tym, że flesz wyzwala silne światło zaledwie przez ułamek sekundy, co pozwala uwiecznić znacznie szybszy ruch, niż nawet najkrótszy czas otwarcia migawki.
Technikę tę możesz wypróbować wrzucając różne przedmioty np. owoc truskawki do akwarium z wodą. Do wykonania tego typu zdjęć będzie Ci potrzebny statyw oraz zdalny wyzwalacz (np. w postaci pilota). Efekt z pewnością Cię zaskoczy. Jeśli chcesz uzyskać nieomal studyjny plan do zdjęć martwej natury np. w swoim pokoju, przyklej białe prześcieradło (albo biały karton) do ściany i blatu kuchennego, aby utworzyć wygięte w łuk tło.
Technika malowania światłem
Ciekawą techniką, pozwalającą uzyskać niecodzienne, zaskakujące efekty, jest malowanie światłem. Technikę tę można zastosować fotografując nocą lub w zaciemnionym pomieszczeniu. Skieruj światło latarki, flesza, lub wskaźnika laserowego na fotografowany obiekt, a następnie wędruj nim po całym przedmiocie.
Pamiątkowy napis wykonany światłem latarek podczas warsztatów fotografii nocnej w Budapeszcie. fot. Marek Waśkiel
Uzyskanie spodziewanego efektu wymaga użycia bardzo długich czasów naświetlania, dlatego warto umieścić aparat na statywie, by uniknąć niechcianego poruszenia. Więcej przeczytasz w poradniku – malowanie światłem.
Technika rozmytych świateł aut
Jest to technika bardzo podobna do poprzedniej. Wybierz zmierzch jako czas fotografowania i poszukaj ruchliwej ulicy. Ustaw aparat na statywie, dobierz niskie ISO i domknij przysłonę np. do f/11 albo f/16. Ustaw ostrość i potem wyzwalaj migawkę za pomocą np. wężyka albo pilota. Poruszające się auta przy czasie już kilku sekund pozostawiają świetliste smugi.
Strumienie świateł z wykorzystaniem 9 sekund ekspozycji. fot. Marek Waśkiel
Technikę tę możesz wykorzystać także fotografując płynącą wodę, poruszające się liście czy chmury na niebie. Wypróbuj, a nie będziesz rozczarowany efektem! W dzień pomocny okazać się może odpowiedni filtr obojętnie szary (ND).
Technika gwiezdnych świateł miejskich
Czy zdarzyło Ci się, spacerując nocą po mieście, zmrużyć oczy? Światła ulicznych latarni wyglądają wtedy jak świecące gwiazdki. Podobny efekt możesz uzyskać również przy pomocy aparatu.
Gwiazdki świateł latarni są efektem domknięcia przysłony w obiektywie do f/16. fot. Marek Waśkiel
Co ciekawe, osiągniesz go dokładnie w taki sam sposób, czyli „mrużąc” oko Twojego obiektywu, a mówiąc nieco bardziej profesjonalnie – zmniejszając wartość przysłony w aparacie. Fotografowanie z niewielkimi otworami np. f/16 wiąże się jednak z koniecznością wydłużenia czasu otwarcia migawki. Oznacza to, że i w tym przypadku, podobnie jak przy większości ujęć nocnych, będziesz potrzebował statywu.
Technika portretu z rozmytym tłem
Każdy, nawet początkujący, fotograf wie, że aby portret przyciągał oko widza, należy odpowiednio wyeksponować modela. Najlepiej to zrobić, poprzez rozmycie tła. Ta technika fotografowania nie jest skomplikowana (nawet dla kompletnych amatorów).
Rozmyte tło za osobą portretowaną jest wynikiem mocno otwartej przysłony np. f/4. fot. Marek Waśkiel
Za to, jak wyraźnie widoczne będą elementy tła, odpowiada głębia ostrości, którą ustawisz, zmieniając wartość przysłony. Zasada jest bardzo prosta – im większy otwór przysłony, tym mniejsza głębia ostrości, czyli mniej widoczne elementy tła.
Wykonując portret zastosuj więc jak największy otwór przysłony. Dzięki temu uzyskasz pięknie wyglądający portret z rozmytym tłem.
Techniki fotograficzne a kompozycja, ostrość i czas naświetlania
Zapoznałeś się już z zestawem najciekawszych technik, które warto opanować, aby Twoje zdjęcia były interesujące i przyciągały oko widzów. Każda z tych technik wymaga jednak znajomości podstaw, które wpływają na to, że ujęcie jest wykonane poprawnie i zgodnie z oczekiwaniami fotografa.
Jak zatem zadbać o to, aby zdjęcie zrobione przy wykorzystaniu jakiejkolwiek z omówionej wyżej technik fotografowania było dobre? Musisz zwrócić uwagę na podstawowe kwestie: kompozycję, ostrość i trójkąt ekspozycji (czas, przysłonę i ISO).
1. Kompozycja w technikach fotograficznych
Umiejętność poprawnego komponowania obrazu to podstawa przygody z fotografią. Warto właśnie od tego zacząć naukę. Podstawą dobrze wykonanego ujęcia jest przyciągnięcie uwagi odbiorcy, poprzez wyeksponowanie jednego z planów.
Należy ustawić się w taki sposób, żeby osoba oglądająca naszą fotografię nie miała wątpliwości, co jest głównym tematem zdjęcia. Warto także pamiętać o tzw. regule trójpodziału. Większość osób, fotografując jakiś obiekt, umieszcza go w centralnym miejscu kadru. Owszem, są ujęcia, na których takie ułożenie prezentuje się dobrze. W większości przypadków nie będzie to jednak korzystne Takie ujęcia nie są bowiem interesujące dla potencjalnego widza i nie przykuwają jego uwagi.
Jak zatem powinieneś umieścić fotografowany obiekt? Pomocne w tym będą linie siatki, które możesz wyświetlić na ekranie lub w wizjerze większości modeli aparatów.
Nawiązują one do wspomnianej reguły trójpodziału, dzieląc obraz na 9 identycznych części. Nie zagłębiając się w szczegóły dotyczące pochodzenia i zasady działania tego narzędzia, najistotniejszy jest fakt, iż poprawnie umieszczony w kadrze obiekt, powinien znajdować się w jednym z czterech punktów, w których przecinają się linie siatki. Warto dodać, że zasada trójpodziału stosowana jest zarówno do zdjęć wykonanych w poziomie, jak i w pionie.
Więcej na ten temat przeczytasz w artykule kompozycja w fotografii.
2. Ostrość w technikach fotograficznych
Kolejnym istotnym elementem, odpowiadającym za poprawne ujęcie jest ostrość. Jest ona szczególnie ważna np. przy technice panoramowania. To właśnie możliwość ręcznego ustawiania punktu ostrości jest głównym argumentem przemawiającym za porzuceniem trybu automatycznego na rzecz manualnego.
Tryb auto ustawi bowiem ostrość w domyślnym punkcie, na ogół na obiekcie, który znajduje się na centralnym elemencie zdjęcia. Podstawą zdjęć artystycznych, jest jednak właśnie przeniesienie punktu ostrości.
Z tego też powodu najlepiej stosować ręczne ustawienie punktu ostrości. Inną, również związaną z ostrością kwestią, jest dobór odpowiedniej wartości przysłony, odpowiadającej za głębię ostrości. Jest ona szczególnie istotna przy zastosowaniu techniki portretowania z rozmytym tłem, gdzie ważne jest uchwycenie szczegółów widocznych na pierwszym planie. Z kolei duża głębia pozwoli na zachowanie ostrości na dalszym planie, co jest szczególnie ważne, gdy fotografujesz np. panoramę miasta.
Czas naświetlania w technikach fotograficznych
Jak już pewnie zauważyłeś, czytając o technikach fotografowania, w większości z nich niezwykle istotną rolę odgrywa czas naświetlania. Od niego bowiem zależy, czy uzyskasz efekt poruszenia w technice panoramowania lub rozmyjesz smugi światła w technice malowania światłem.
Mówiąc najprościej, krótki czas otwarcia migawki oznacza zamrożenie ruchu, zaś długi czas – rozmycie ruchu. Długi czas naświetlania jest także niezbędny, jeżeli fotografujesz nocą. Stosując dłuższy czas otwarcia migawki pamiętaj o statywie. Unikniesz w ten sposób niechcianego poruszenia. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, przeczytaj artykuł czas naświetlania w fotografii.
Jak skutecznie uczyć się fotografowania
Pewnie zastanawiasz się też, co powinieneś zrobić, aby skutecznie uczyć się sztuki fotografii. Musisz uświadomić sobie, że umiejętność wykonywania pięknych zdjęć nie przychodzi ot tak – za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Nauka fotografowania będzie wymagała od Ciebie nieco cierpliwości, samozaparcia i zaangażowania.
Na koniec chcę przedstawić Ci kilka istotnych rad i wskazówek, które sprawią, że będziesz uczył się szybciej i skuteczniej, a efekty, które będziesz obserwował, zachęcą Cię do dalszej pracy. Oto one:
- Poznaj swój sprzęt – znajomość urządzenia, którym będziesz się posługiwał to absolutna podstawa. Zacznij od przeczytania instrukcji obsługi. Dzięki temu będziesz wiedział gdzie szukać poszczególnych ustawień, co umożliwi Ci szybką ich modyfikację;
- Opanuj podstawy – jeżeli już przeczytałeś instrukcję – opanuj podstawy. Takie pojęcia jak wartość przysłony, czas otwarcia migawki, czy ogniskowa, to coś, co powinien znać każdy fotograf. Warto jednak zacząć od opanowania umiejętności tworzenia poprawnej kompozycji ujęcia, a później przejść do nauki obsługi trybu manualnego. Opanuj również umiejętności związane z obróbką fotografii. Całą zdobytą wiedzę musisz oczywiście przełożyć również na praktykę, zatem testuj różne parametry i wykonuj jak najwięcej zdjęć;
- Zapisz się na DOBRY KURS FOTOGRAFII
- Czytaj o fotografii – poszukaj w sieci e-booków, artykułów czy blogów o fotografii, oglądaj filmy instruktażowe. W ten sposób będziesz zawsze na bieżąco z wydarzeniami w świecie fotografii, a także zdobędziesz inspiracje dla nowych, ciekawych ujęć;
- Publikuj zdjęcia – powiedzmy sobie szczerze – nie będziesz potrafił poprawnie ocenić jakości swoich zdjęć. Do tego potrzebne jest obiektywne spojrzenie kogoś z zewnątrz. Dlatego też publikuj swoje zdjęcia na różnego rodzaju forach fotograficznych, czy też grupach w serwisach społecznościowych. Do komentarzy w tego typu miejscach należy jednak podchodzić z dystansem. Całkiem możliwe, że otrzymasz szereg krytycznych komentarzy, zupełnie bez powodu. Nie należy brać wszystkiego do siebie. Większość użytkowników tego typu forów to również amatorzy, którzy wyładowują swoją frustrację na innych. Skup się zatem na opiniach osób, które naprawdę robią lepsze zdjęcia niż Ty i mają na ten temat znacznie bardziej obszerną wiedzę;
- Ucz się od lepszych – jeżeli opanowałeś już podstawy, wybierz się na warsztaty lub nieco bardziej zaawansowany kurs. Ma to szczególne znaczenie, jeżeli przesiadłeś się już z prostego kompaktu na lustrzankę i nie do końca ogarniasz jej możliwości. Możesz także przyłączyć się do grupy fotografów-amatorów w Twoim mieście. Poznasz tam kolegów i koleżanki o podobnej pasji, którzy na pewno chętnie udzielą Ci wskazówek;
- Trening czyni mistrza – jeżeli wydaje Ci się, że przeczytanie kilku książek i poradników sprawi, że zostaniesz profesjonalnym fotografem, a Twoje zdjęcia będą zdobiły ściany galerii sztuki, to masz rację – wydaje Ci się. Nieważne ile książek przeczytasz, czy ile filmów instruktażowych obejrzysz – na nic Ci się to nie zda, jeżeli nie weźmiesz aparatu w dłoń i nie zaczniesz fotografować. Rób zatem zdjęcia zawsze, gdy masz okazję. Testuj nowe techniki i ustawienia. Umiejętności przychodzą z czasem i praktyką.
