Światło to najważniejszy element, na który należy zwrócić uwagę podczas wykonywania fotografii. Kolorystyka zdjęć jest nierozerwalnie związana z używanym źródłem oświetlenia, a w zależności od tego, czy oświetlenia dostarcza nam żarówka, świeca czy światło słoneczne, oferowana jest nam różnorodna temperatura barwowa, a co za tym idzie ciepła lub zimna dominanta światła. Sprawdź, jak wykorzystać temperaturę barwową do tworzenia wspaniałych zdjęć.
Temperatura barwowa w fotografii
Temperatura barwowa dotyczy wszystkich źródeł światła. Nawet światło słoneczne może występować w różnych temperaturach barwowych (np. w zależności od położenia i zachmurzenia).
Dlaczego to spostrzeżenie jest tak istotne w fotografii?
Postrzegane przez nas kolory wszystkich obiektów różnią się w zależności od warunków, które je otaczają. Barwy zależą od padającego na konkretny obiekt światła, ponieważ to właśnie ono oraz to, czy jest odbijane, czy przechodzące przez dany element, po dotarciu do naszych oczu staje się rzeczywistym źródłem obrazu powstającego w mózgu.
Ta scena składa się z fragmentów o barwie chłodnej oraz ciepłej. Mamy tu kontrast barw. fot. Marek Waśkiel
Światło tzw. białe w rzeczywistości stanowi mieszaninę różnych barw należących do jego spektrum – zjawisko, które w wyjątkowych momentach możemy zobaczyć jako tęczę.
Nie wszystkie barwy są jednak wymieszane ze sobą w jednakowych proporcjach. Na ogół pewna grupa ma większy udział. Oznacza to, że światło posiada tzw. dominantę.
Poznaj skuteczne techniki kreatywnego fotografowania.
Sprawdź mój kurs fotografii online.
Poznaj Pakiet Kursów i Zaoszczędź 1000 zł
Oko ludzkie, a raczej interpretacja odbieranego przez nie obrazu przez nasz mózg, często przystosowuje się do konkretnego źródła światła. Różnica pozostaje więc niejednokrotnie wręcz niezauważalna. Sama wiedza na temat tego, że dana kartka papieru jest biała, sprawia, że jesteśmy w stanie postrzegać tę konkretną kartkę w odcieniu, w jakim wierzymy, że powinna ona być (np. w świetle świec – nadal pozostanie ona bardziej biała niż żółta).
Białe w rzeczywistości stanowi mieszaninę różnych barw należących do jego spektrum – zjawisko,
które w wyjątkowych momentach możemy zobaczyć jako tęczę. fot Marek Waśkiel
Kadry, które wykonujesz, w oczywisty sposób, nie posiadają tej umiejętności, a tonacja i to, czy będzie występować dominacja barw ciepłych czy zimnych, zależy od źródła światła i ustawień, które posiada aparat. Ale o ustawieniach samego aparatu przeczytasz za chwilę.
Warto zacząć od samego początku, czyli…
Czym tak właściwie jest temperatura barwowa
Temperatura barwowa – jest po prostu oszacowaniem temperatury źródła światła. Jest ona wyrażana w Kelvinach, a im wyższa temperatura barwowa, tym otrzymujemy chłodniejszy odcień światła, a im niższa, tym obraz będzie w cieplejszych barwach.
Mamy więc do czynienia z dominantą przechodzącą od koloru pomarańczowego, przez biały, do bladoniebieskiego (przy czym w przypadku światła, zawierającego w sobie najwięcej niebieskiego czy też błękitnego odcienia, będzie ono posiadało najwyższą temperaturę barwową).
Kurs Fotografii Krajobrazowej https://waskiel.pl/kurs-fotografii-krajobrazowej-online/
Przykładowo, w pochmurne południe postrzegamy światło słoneczne jako białą barwę, możemy zauważać trochę błękitu, przy czym w trakcie zachodu słońca, gdy temperatura barwowa jest niższa, światło przybiera bardziej żółtą, a nawet czerwoną kolorystykę. Podsumowując – przy niższej temperaturze barwowej dostrzegamy cieplejsze odcienie. Zachód słońca idealnie ilustruje tą zależność.
Jak temperatura barwowa wpływa na zdjęcia
Temperatura barwowa stanowi aspekt, który w bardzo dużym stopniu wpływa na kolorystykę zdjęcia oraz dopasowanie balansu bieli.
Jednak konieczne jest podkreślenie, że tylko w przypadku zapisywania plików naszych zdjęć jako JPEG istotne jest jak ustawimy balans bieli w czasie wykonywania zdjęcia. Pliki RAW umożliwiają wybór ustawień balansu bieli już w czasie ich domowego wywoływania np. w programie Lightroom.
Zwracając uwagę na to, że kolorystyka zdjęć jest nierozerwalnie związana ze źródłem światła i jego temperaturą barwową, kwestią kluczową jest to, czy światło będzie ciepłe, neutralne czy wręcz zimne. Przesądzi to bowiem o efekcie, który zostanie uzyskany na zdjęciu.
Warto więc mieć świadomość tego, jak wykonane zdjęcie będzie się prezentować w zależności od tego, czy pomieszczenie zamierzamy rozjaśnić przy użyciu świec, czy raczej postawimy na lampy LED, które w znaczącej części przypadków świecą w temperaturze 5500 K (Kelvinów), reprezentującej światło dzienne.
Temperatura barwowa a balans bieli
Balans bieli to swoisty proces kompensacji barw zarejestrowanych przez matrycę aparatu dla temperatury barwowej oświetlenia. Wpływa na to, czy zdjęcie wygląda naturalnie w zależności od światła, które pojawia się w momencie wykonywania ujęcia.
Aparat sam z siebie przecież nie wie, przy jakim świetle akurat wykonujesz fotografię. Dzisiejsze aparaty posiadają automatyczną opcję ustawiania balansu bieli, nie jest ona jednak zawsze niezawodna i zdarza się, że nie otrzymujemy efektu, którego oczekiwaliśmy.
W przypadku, kiedy używany jest zapis formatu obrazu RAW, późniejsza obróbka nie będzie stanowić problemu, dopiero w momencie, gdy ta opcja nie występuje, warto zastanowić się nad małą zabawą z manualnym ustawianiem balansu bieli.
Nieprawidłowe ustawiane balansu bieli może nieść za sobą niezbyt przyjemne konsekwencje. W przypadku błędnego ustawienia balansu bieli może się okazać, że wszystkie zdjęcia z wyjątkowej wycieczki czy spaceru pozostały z błękitnym zabarwieniem, a na fotografiach ze spotkania rodzinnego twarze wszystkich obecnych są okropnie zaczerwienione.
I bynajmniej nie jest to spowodowane dobrą zabawą i zbyt dużą ilością śmiechu 😉
Nie o taką pamiątkę nam chodzi, prawda?
Właśnie z tego powodu warto poznać zagadnienie temperatur barwowych i tego, jakie ustawienia są optymalne dla poszczególnych przedziałów.
Konkretne źródła światła mają określoną temperaturę barwową, którą można wyrazić w Kelvinach:
- 1000 – 2000 Kelwinów – charakterystyczne dla płomieni świec; dzięki niemu uzyskujemy bardzo ciepłe, żółto-pomarańczowe światło
- 2800 – 3800 Kelwinów – to właśnie taką temperaturą barwową odznaczają się klasyczne żarówki, dające ciepłe światło o żółtym odcieniu
- 3000 – 4200 Kelwinów – charakterystyczne dla światła wchodzącego oraz zachodzącego słońca; ciepły odcień światła.
- 5000 – 6500 Kelwinów – neutralne światło słoneczne w bezchmurny dzień.
- 5500 – 7000 Kelwinów – jego przedstawicielem jest kolor światła słonecznego popołudniu; uzyskujemy nieco chłodny odcień światła
- 6500 – 8000 Kelwinów – temperatura barwowa odpowiednia dla światła występującego w pochmurny dzień oraz taka, jaką widać w cieniu; stanowi chłodny odcień światła.
- 8000 – 10000 Kelwinów– bardzo zimny odcień światła, jaki jest charakterystyczny dla bardzo pochmurnego dnia i po zachodzie słońca.
Jak ustawić balans bieli w aparacie
Na dobrą sprawę każdy aparat określa wartość w Kelvinach w zależności od swojego ustawienia balansu bieli. Chociaż dla ułatwienia ich doboru przedstawione są w menu Balans Bieli w formie piktogramów. Można więc spotkać się z różnymi w zależności od modelu i marki aparatu, i chociaż pojawiające się wartości są podobne, efekty w postaci finalnych zdjęć nie są identyczne. Przykładowo wartości odpowiadające światłu dziennemu odpowiadają w różnych aparatach mogą wynosić 5500 K albo 5000 K.
W większości aparatów istnieje możliwość tworzenia własnego, niestandardowego balansu bieli, a niejednokrotnie możliwe jest także podanie konkretnej wartości w Kelvinach.
W momencie automatycznego ustawiania balansu bieli algorytm aparatu stara się odnaleźć w fotografowanej kompozycji jakieś wzorce i odpowiednio skompensować temperaturę barwową tak, aby biel była realnie biała a inne kolory pozostały odzwierciedlone na zdjęciu najbardziej zbliżone do realnych (bez dominant np. barwy żółtej lub niebieskiej). Krótko mówiąc dopasowuje ustawienia tak, aby biały pozostał biały. W zależności od aparatu, niektóre modele radzą sobie z tym zadaniem lepiej, inne nieco gorzej.
Przykładowe menu ustawień balansu bieli względem barwy światła oświetlającego scenę.
W tych gorszych przypadkach – z pomocą może przyjść zmiana balansu bieli na jeden z wgranych profili dla światła dziennego czy chociażby błyskowego. Wówczas trzeba zmienić AWB (automatyczny balans bieli) na inny z menu Balans Bieli. Na ogół występuje przynajmniej kilka takich ustawień. Co więcej, w tych trochę bardziej zaawansowanych modelach, możemy określić balans bieli bezpośrednio w Kelvinach.
KURS FOTOGRAFII DLA POCZATKUJĄCYCH: https://waskiel.pl/internetowa-szkola-fotografii/
Jednak w fotografii bardzo trudno o idealne sytuacje. Często zdarza się więc, że mamy do czynienia nie z jednym, określonym źródłem i tym samy barwą światła, ale z kilkoma (tzw. światło mieszane).
Taką sytuacją może być np. robienie zdjęć w domu przy sztucznym określeniu, gdy nadal do pomieszczenia dociera światło z zewnątrz. Perfekcyjne rozwiązanie tej sytuacji nie istnieje ale możemy zbliżać się do ideału stosując ustawienia balansu bieli według wzorca. Polega to na dobraniu barwy światła tak, aby biała kartka w danym świetle była oddawana na zdjęciu jak realnie biała – lub maksymalnie do bieli zbliżona. Większość współczesnych aparatów pozwala na obserwację zmian wyglądu sceny w zależności od wyboru balansu bieli.
Można próbować bawić się ustawieniami i eksperymentować. Warto też stosować różne ustawienia balansu bieli, aby uzyskiwać odmienne efekty. Może pomimo występującej różnicy uda się wykonać zdjęcie, które spełni oczekiwania. Dużo lepiej postawić jednak na pracę z balansem bieli w plikach RAW, ponieważ uniezależnia nas ona od ustawień nanoszonych z poziomu aparatu.
Pamiętaj, że mój blog jest bogatym źródłem informacji i inspiracji dla fotografów.
Jeżeli cenisz treści, które dla Ciebie przygotowuję,
masz możliwość wyrażenia swojego uznania,
na przykład poprzez zafundowanie mi symbolicznej, wirtualnej kawy.
