Często słyszymy slogan „najlepszy aparat to ten, który masz pod ręką„. Albo w innej wersji – „najlepszy obiektyw to ten, który masz przy sobie”. Czy takie zdania mają sens? Czy są prawdziwe? A co, jeśli niosą ze sobą złe i fałszywe przesłania oraz fatalne sugestie? Jeśli są po prostu niebezpieczne? Odpowiedź na te pytania znajdziesz poniżej.
Który aparat fotograficzny jest najlepszy
W wielu filmach oglądanych na YouTube albo we wpisach blogowych czytałeś już slogan:
Najlepszy aparat / obiektyw to ten, który masz pod ręką.
Czy warto mu wierzyć?
Ładnie brzmi, to fakt, ale czy nie myślisz że jest on z gruntu fałszywy? Czy aby czasem nie skłania fotografa do bezczynności? Nie jest usprawiedliwieniem dla robienia nieustannie złych, byle jakich zdjęć?
Wykonywanych wyłącznie tym, co masz pod ręką, a nie tym, co odpowiada Twoim potrzebom?
Slogan ten pojawia się często w kontekście rozważań nad wyborem nowego aparatu i obiektywu. Regularnie stanowi uzasadnienie do niedokonywania żadnych sprzętowych zmian.
Rzecz jasna – największy potencjał w rozwoju fotograficznych umiejętności tkwi w nas samych. Potrzebujemy systematycznej pracy nad naszą wizją, wyobraźnią (czyli na tym, jak widzieć ciekawe kadry) oraz intensywnej pracy nad naszym rzemiosłem, czyli umiejętnością obsługi posiadanego sprzętu.
Poszukiwanie inspiracji oraz doświadczenie zdobywane podczas kolejnych sesji przekłada się z reguły na coraz lepsze ujęcia.
Dobrze oświetlona scena nie będzie wyzwaniem dla żadnego aparatu i obiektywu. / Wzgórza Sokólskie – Podlasie / fot. Marek Waśkiel
Wybór aparatu do odpowiednich zadań
Jednak używanie odpowiednich narzędzi do odpowiednich zadań ma także istotne znaczenie. Posłużę się przykładem dotyczącym fotografii krajobrazowej. Jeśli jesteśmy na etapie entuzjasty, chodzącego na fotograficzne przechadzki jedynie w piękny, letni słoneczny dzień – w czasie ich trwania rejestrujemy wyłącznie zachwycające widoki, dobrze oświetlone mocnym światłem padającym zza naszych pleców. I są to wyłącznie sceny bez dużych różnic w rozpiętości tonalnej, to wówczas wystarczy do wykonania takiego zdjęcia każdy aparat i obiektyw z przysłoną domkniętą, powiedzmy, do f/8 f/11.
Zdjęcia będą co najmniej poprawne. Wszystkie aparaty, a szczególnie ich światłomierze, lubią takie sceny. W idealnych warunkach sprawdzi się każdy obiektyw i aparat. W tak sprzyjających warunkach nie stawiamy przed sprzętem oraz samymi sobą trudnych zadań.
A co będzie, jeśli sytuacja zacznie się komplikować? Fotograf chce robić zdjęcia scen o dużej rozpiętości tonalnej. Pragnie fotografować pod światło. Tego może już nie udźwignąć dynamika tonalna taniego lub starego cyfrowego aparatu fotograficznego, albo kiepska optyka produkująca nieostre zdjęcia i gigantyczną flarę.
Nie każdy aparat i obiektyw sprawdzi się w takich warunkach. Równocześnie nie każdy problem z rozpiętością tonalną sceny oraz z dynamiką tonalną aparatu fotograficznego rozwiążą filtry albo technika HDR lub inne pomysły.
Co jeśli odkryjemy piękno fotografowania w trudnych warunkach atmosferycznych, przy niskich temperaturach w miejscach z dużą ilością wilgoci np. we mgle albo podczas deszczu lub śnieżycy. Aparaty i obiektywy bez uszczelnień są w takich warunkach bardzo podatne na awarie – po prostu przestają działać.
Miałem możliwość oglądania dziesiątek takich sytuacji – ale aby sprawa była jasna – takie zachowanie dotyczyło zarówno tanich prostych lustrzanek, jak nowoczesnych bezlusterkowców.
Długie fotografowanie podczas mglistego i zimnego poranka jest zawsze wyzwaniem dla fotografa i jego sprzętu.
Oboje nie powinni zawieść. / Nad rozlewiskami Biebrzy / fot. Marek Waśkiel
Jakimi aparatami fotografuję
Z powodu niezawodności korpusu i obiektywów oraz odpowiadającej mi dynamice tonalnej aparatu fotograficznego, fotografuję aparatami dającymi mi pewność wykonania odpowiedniego zdjęcia. Często fotografuję w kiepskich warunkach oświetleniowych, przy małej ilości światła oraz przy marnej pogodzie.
Wkładam w przygotowanie kadru wiele wysiłku. Pokonuję mnóstwo kilometrów, wstaję w środku nocy i czekam na wietrze i chłodzie na idealny układ światła. Dlatego minimalizuję zagrożenia poprzez wybór najbardziej odpowiedniego dla mnie sprzętu. Jeśli fotografujesz w innych warunkach, wystarczy inny aparat, w zasadzie każdy.
Podobnie dzieje się w przypadku doboru ogniskowej obiektywu do zarejestrowania odpowiednio skomponowanego kadru. Często jedno szkło może być niewystarczające. Dla jednego niepowtarzalnego ujęcia mogę przez dłuższy czas nosić ze sobą, wydawałoby się bezużyteczny, zestaw obiektywów oraz statyw.
Tak na marginesie: dobre lub złe ujęcie nie zależy od wagi naszego sprzętu. 100 gram w jedną lub drugą stronę albo o 10 mm większy lub mniejszy korpus nie zadecyduje o jakości kadru. To są absolutnie nieistotne parametry. Nie kupujmy więc sprzętu na wagę. Niech to nie będzie jedyne, zasadnicze kryterium.
Chcąc tworzyć zaplanowane ostrości oraz bokeh, trzeba używać odpowiednich narzędzi.
Nie każdy obiektyw będzie nam w tym pomagać. / Dolina Narwi / fot. Marek Waśkiel
Jak zatem poprawnie rozumieć to powiedzenie?
Najlepszy aparat to ten, który masz pod ręką.
Po prostu – z jednej strony zachęca ono do maksymalnego wykorzystania posiadanego sprzętu i fotografowania w nim w każdej możliwej sytuacji. I jest to znaczenie jak najbardziej pozytywne.
Niestety można je też interpretować jako czynnik zniechęcający do dokonywania zmian. To prawda, zmiana dla zmiany niczego nie wniesie w polepszenie naszego fotografowania. Jednak jeśli zmieniamy się jako fotografowie i rosną nasze wymagania oraz oczekiwania, wówczas pojawia się potrzeba ulepszania naszego sprzętu. Trzeba zadbać, aby pod ręką mieć właściwe narzędzie.
Posłużyłem się kilkoma przykładami z zakresu fotografii krajobrazowej, ale podobnie będzie się działo podczas fotografowania innych tematów: bez względu, czy będzie to fotografia portretowa, makro czy ptaków.
Wraz z pokonywaniem kolejnych stopni wtajemniczenia, może okazać się, że nasze potrzeby i oczekiwania będą rosły. Będziemy potrzebowali coraz szybszego autofokusa albo bardziej ostrego obiektywu albo innej (np. dłuższej) ogniskowej. Jeśli będziemy stawiać przed sobą skomplikowane zadania, wówczas slogan „najlepszy aparat/obiektyw to ten, który masz pod ręką” nie wystarcza.
Podkreślę jeszcze raz: musimy zadbać, aby obok był sprzęt na miarę naszych potrzeb i oczekiwań co do jakości zdjęć, które chcemy otrzymać.
Nie wystarczy posiadać narzędzie – trzeba je również umiejętnie wykorzystać. W świecie technologii, w którym żyjemy, łatwo jest dać się zwieść reklamom, recenzjom sprzętu i lansowanym trendom. Jednak kluczem do osiągnięcia prawdziwego mistrzostwa w fotografii jest równowaga pomiędzy techniczną wiedzą o sprzęcie, a pasją oraz umiejętnościami. Pamiętajmy, że nawet najbardziej zaawansowany aparat w rękach początkującego może nie dać spektakularnych efektów. Natomiast doświadczony fotograf potrafi zdziałać cuda nawet przy użyciu podstawowego sprzętu.
Współczesne aparat cyfrowe potrafią rejestrować wiele informacji bez konieczności
np. korzystania z filtrów fotograficznych. W wyborze najlepszego może Ci pomóc serwis dxomark. fot. Marek Waśkiel
Zachęcam do ciągłego rozwoju i wyznaczania sobie coraz to nowych wyzwań w świecie fotografii. Jeżeli czujesz, że Twój aktualny sprzęt hamuje Twoją kreatywność i nie pozwala realizować w pełni Twojego potencjału, nie krępuj się dokonywać zmian. Jednak przed podjęciem decyzji o zakupie nowego aparatu czy obiektywu, zastanów się dokładnie nad tym, czego naprawdę potrzebujesz i co pomoże Ci osiągnąć zamierzony efekt.
Nie daj się zwieść pustym sloganom, które nie mają odzwierciedlenia w rzeczywistości. Twórz świadomie, ucz się, doświadczaj i inwestuj w sprzęt, który naprawdę przyniesie wartość do Twojego warsztatu fotograficznego.
Warto pamiętać, że za kulisami dobrych zdjęć stoi często olbrzymi wysiłek fotografa, włożony w starania o jak najpiękniejsze zarejestrowanie sceny, która przecież może się nigdy już nie powtórzyć w swej najpiękniejszej formie. Dlatego uważny i odpowiedni dobór sprzętu może być jednym z ważniejszych elementów udanego pleneru. Pomyśl o tym, nim znowu gdzieś usłyszysz ładnie brzmiący slogan, ale z pleneru wrócisz bez zdjęć swoich marzeń.
