Czy z punktu widzenia fotografa rozmiar matrycy w aparacie ma znaczenie? Czy warto wybrać aparat z większą matrycą, czy zdecydować się na model z matrycą mniejszą? Mnóstwo osób poszukujących aparatu nie potrafi wybrać pomiędzy modelem z matrycą o dużych rozmiarach, zwaną pełną klatką, a matrycą mniejszą o połowę, zwaną APSC, lub jeszcze mniejszą, systemu Micro 4/3. Kiedy rozmiar matrycy ma znaczenie? W jakich sytuacjach sprawdzi się matryca o dużych rozmiarach, a kiedy warto sięgnąć po aparat z mniejszymi rozmiarami matryc? Dowiesz się z tego poradnika.
Wielkość matrycy w aparacie fotograficznym
👉 Opanuj Najskuteczniejsze Techniki Fotografowania | Kursy Fotografii Online Od Podstaw
Warto zacząć od podstawowej informacji dotyczącej tego, jakiej wielkości matryce możemy spotkać w aparatach cyfrowych. Na rynku są dostępne modele o bardzo różnych wielkościach matryc. Nie mamy wyboru jedynie między wersją A i B. Zauważ, że można zdecydować się np. na aparat tzw. średnio formatowych z matrycą o wymiarach ok. 44 mm x 33 mm. Jest to o 1,7 większy rozmiar niż tzw. pełnej klatki – popularnej wielkości matrycy o wymiarach 36 na 24 mm. Mniejszym rozmiarem charakteryzują się tzw. matryce APSC czyli około 24 x 16 mm, a potem mamy matryce micro 4/3 czyli wymiary 17,3 x 13 mm – a to jest np. 2x mniej niż tzw. pełna klatka. W kompaktach i telefonach komórkowych instalowane są matryce o jeszcze mniejszych wymiarach.
Czym różnią się poszczególne matryce w aparacie fotograficznym
Zatem na pytanie czym różnią się poszczególne matryce odpowiadamy jednoznacznie – po pierwsze powierzchnią i z tego przede wszystkim wynikają wielkie następstwa. Im matryca jest większa, tym przy tej samej ich rozdzielczości wielkość piksela odpowiedzialnego za przechwytywanie światła może być większa. Większa matryca pozwala na ogół uzyskać lepszą jakość obrazu, ponieważ po prostu piksele na matrycy mają większy rozmiar.
Na każdy z nich pada więc więcej światła. Matryce o większych rozmiarach generują mniej niepożądanych artefaktów również dlatego, że wolniej się nagrzewają, co pozwala lepiej pracować tym elementom przetwornika obrazu, które obliczają szumy i dynamikę tonalną. Ten fakt może w znaczący sposób wpływać na jakość obrazu. Po pierwsze aparaty z większymi matrycami z reguły radzą sobie lepiej przy fotografowani z wysokim ISO oraz lepiej rejestrują obrazy o większej rozpiętości tonalnej, zapewnia dużą szczegółowość zdjęć.
Rzecz jasna nie można rozpatrywać jakości zdjęć tylko z punktu widzenia wielkości matrycy. Warto oceniać całość systemu czyli jakość obiektywów, sprawności oprogramowania aparatu oraz warunków w jakich powstaje zdjęcie, czy umiejętności fotografującego.
Kiedy przyglądamy się obrazom powstającym za pomocą aparatów o różnych wielkościach matryc na ogół pierwszą i najbardziej rzucającą się w oczy cechą są mniejsze szumy z matryc o większej wielkości, szczególnie w zdjęciach robionych przy wysokich czułościach. Jest to ważna obserwacja, ale podczas wyboru aparatu trzeba też brać pod uwagę formę i miejsce publikacji zdjęcia.
Wielkość matrycy aparatu a miejsce publikacji zdjęcia
Jeśli publikuje się zdjęcia wyłącznie w sieci – tam te różnice nie będą tak widoczne, ponieważ w tym medium dominują zdjęcia mocno pomniejszone i dodatkowo skompresowane, czyli o pogorszonej jakości.
Kiedy z plików cyfrowych robione są bardzo duże odbitki lub zdjęcia są drukowane w wysokiej jakości czasopismach (albo w świetnej jakości w dużych foto książkach), to wówczas można lepiej dostrzec różnice w jakości zdjęć pochodzących z matryc o różnych wielkościach.
Chociaż i tutaj wielkość matrycy nie jest jedynym kryterium, czy zdjęcie jest lepsze czy gorsze pod względem technicznym. Jest jednak spory plusik: z ujęcia pochodzącego z dużej matryc można z łatwością dokadrować potrzebny nam fragment bez obaw o dużą utratę jakości zdjęcia, natomiast z mniejszej będą już z tym spore kłopoty ponieważ mały wycinek z małej matrycy będzie nadawał się często do pokazania jedynie jako maleńka odbitka.
Tu też warto zauważyć czy porównujemy aparaty z tej samej epoki fotografii cyfrowej i podobnej technologii produkcji matryc. Bowiem fotografia cyfrowa rozwija się bardzo szybko i bywa, że jako nowe w sklepach fotograficznych możemy kupić modele aparatów opracowane przed wieloma latami. Te zaś mogą generować obrazy o niezbyt wysokiej jakości. Wprawdzie np. aktualizacja oprogramowania w aparacie mogłaby pomóc (i tak nawiasem mówiąc zadbaj o to, by mieć aktualne oprogramowanie w Twoim aparacie) ale koncerny bardzo często wolą sprzedawać nowe, niż usprawniać stare.
Jaki rozmiar matrycy aparatu fotograficznego wybrać
Przy użyciu aparatu FF łatwiej też robić zdjęcia z mniejszą głębią ostrości, czyli trochę łatwiej pokazać jest rozmyte tło. Po prostu pełna klatka zdecydowanie bardziej pomoże zrobić plastyczne zdjęcia o niewielkiej głębi ostrości.
Sam rozmiar matrycy nie wpływa wprawdzie bezpośrednio na głębie ostrości – chodzi raczej o parametry obiektywów i technikę fotografowania, niemniej pozwala ją uzyskać z obiektywem nieco gorszych parametrach.
Żeby na matrycy APS-C zrobić zdjęcie o podobnej głębi ostrości, jak na pełnej klatce, potrzebny jest obiektyw o jasności większej o jeden stopień. Czyli im matryca w aparacie jest większa, może wpadać na nią więcej światła, a więc zapewnia lepszą jakość zdjęć w słabym oświetleniu. Jednak aparaty z dużymi matrycami są także większe oraz cięższe, a także większe gabaryty mają dedykowane do nich obiektywy.
Można jednak tych różnic prawie wcale nie zauważyć, o ile nie robimy tego z obrazami o dużej wielkości i rozdzielczości. Gdybyśmy ułożyli obok siebie kilka zdjęć – powiedzmy formatu A4 – wykonanych w tych samych warunkach aparatami o różnych wielkościach matryc, ale z podobnej jakości optyką, bardzo mało osób dostrzegłoby różnicę.
Aparaty z mniejszymi matrycami niż tzw. pełna klatka lub aparaty z jeszcze większymi matrycami mają jednak swoje zalety. O podobnej jakości obrazu w stosunku do aparatów z większymi matrycami już wspomniałem, ale mają one często niższą cenę oraz mniejsze rozmiary i wagę. Często potrzebujemy zdjęć o większej głębi ostrości i tu także świetnie spiszą się aparaty z mniejszymi matrycami.
Warto przypomnieć, że mniejsze matryce rejestrują obraz na mniejszej powierzchni, a zatem rejestrowany jest odpowiednio mniejszy wycinek obrazu rzutowany przez obiektyw. O tym opowiadam w tym filmie. Chodzi o Crop lub tzw. mnożnik ogniskowej.
Jeśli do mniejszych matryc można podpiąć obiektyw dedykowany do większych matryc rejestrowany jest środek obrazu. Tu zaś parametry obiektywów są lepsze, niż po jego brzegach.
Czyli stosując takie obiektywy do małych matryc uzyskamy trochę lepszą jakość obrazu: ostrość, jakość szczegółów i często brak winietowania. Tylko, że te zyski są niwelowane przez nieco gorszą jakość obrazu z mniejszej matrycy. Proszę pamiętaj także, że wówczas traci się wszelkie atuty gabarytów i ciężaru aparatów z mniejszymi matrycami i dedykowanych do nich obiektywów.
Po drugie za sprawą mnożnika ogniskowej do aparatów cyfrowych z mniejszymi matrycami można łatwiej oraz mniejszym kosztem odszukać dobry teleobiektyw, który będzie dawał pozorny efekt większego przybliżenia obrazu. Crop np. 1,5 (tutaj znowu odeślę Cię do filmu o obiektywach) w matrycach APSC oznacza przecież, że kąt widzenia np. teleobiektywu na którym jest wygrawerowana ogniskowa np. 300 mm będzie rejestrował obraz o kącie widzenia odpowiednim dla ogniskowej 450 mm dla matrycy pełnoklatkowej. Będzie to zaletą, na przykład, podczas fotografowania ptaków, dzikich zwierząt czy też imprez sportowych itp.
Jeśli fotografujesz często korzystając z wysokich czułości ISO (np. fotografia nocna albo w pomieszczeniach bez dodatkowych świateł), zależy Ci na łatwym tworzeniu zdjęć z płytką głębią ostrości, kadrów z dużą szczegółowości obrazu oraz nie ma znaczenia waga i gabaryty aparatu lepiej jest sięgnąć po aparat z matrycą pełnoklatkową.
Gdy jednak masz nieco ograniczony budżet, bądź chcesz skorzystać z teleobiektywu, czy uprawiasz rodzaje fotografii, w których istotne jest uzyskanie dużej głębi ostrości wówczas dobrym wyborem będą aparaty z matrycami APSC i Micro 4/3. Zwróć uwagę także, że rozmiary i ciężar obiektywów dedykowanych do tych matryc są zdecydowanie mniejsze.
Wreszcie na koniec – duże matryce generują duże pliki i może się okazać, że trzeba będzie przeznaczyć więcej pieniędzy na dyski do archiwizacji zdjęć i być może nowy komputer za pomocą, którego np. duże RAWy będzie można poddać wywołaniu.
Warto także wspomnieć, że wielkość matrycy jest jedynie jednym z kryteriów doboru aparatu. Trzeba zwracać uwagę na inne parametry, które są dla nas istotne podczas wyboru aparatu (w tym filmie opowiadam o tych kryteriach) oraz możliwość kupienia do naszego korpusu ciekawych i niezbyt drogich obiektywów. A z tym w poszczególnych systemach bywa bardzo różnie. Każda z wielkości matryc w aparatach fotograficznych ma swoje wady i zalety, dlatego ważne jest, aby dokładnie rozważyć, jaki rodzaj matrycy najlepiej pasuje do potrzeb i oczekiwań fotografa.
Zobacz jeszcze ten film:
