Bokeh, znany również jako „Boke”, to jeden z najpopularniejszych terminów w fotografii. Dzięki efektowi bokeh skłonisz odbiorcę zdjęcia do skupienia uwagi na określonym obszarze obrazu i będziesz w stanie wywołać w nim zamierzone emocje. Z tego artykułu dowiesz się, jak wykorzystać ten efekt w swojej fotograficznej twórczości oraz jak zrobić bokeh smartfonem.
Co to jest bokeh
Bokeh to termin wywodzący się od japońskiego słowa „boke”. Jest to transliteracja japońskiego słowa bo-ke lub boke oznaczającego mgłę lub parę. Odnosi się do sposobu odwzorowania nieostrych fragmentów sceny. Termin ten został wprowadzony przez redaktora Mike’a Johnstona w magazynie Photo Techniques wiosną 1997 r. Literkę H wprowadzono, aby mogły ją wymawiać osoby posługujące się językiem angielskim.
Odkryj Prawdziwą Radość Fotografowania 👉 Naucz Się Fotografii Online:
Wykorzystaj Pakiet Kursów Fotografii Online, Naucz się Pięknego Fotografowania i Zaoszczędź 259 zł
W fotografii określamy za pomocą tego słowa efektowne oddawanie nieostrości obiektów, znajdujących się poza płaszczyzną ostrości. Fotograf za pomocą obiektywu tworzy efektowne rozmycie, które pomaga wzbudzić w widzach określone emocje i wyeksponować obiekt wybrany jako pierwszoplanowy. Chcąc uzyskać efekt bokeh najlepiej wybrać jasny obiektyw, z otworem przysłony f/1,4, f/1.8 lub f/2. Bokeh zależy m.in. od liczby listków przesłony w obiektywie, odległość aparatu od obiektu, a także obiektu od tła.
Krople wody tworzą pojedyncze punkty świetlne, które pokazane w przestrzeniach nieostrości tworzą BOKEH. fot. Marek Waśkiel
Przyjęło się uważać za „dobry” bokeh taki, gdzie nieostrości są oddawane jako plama o miękko zanikającej jasności, natomiast za „zły” taki, gdzie te plamy zdają się mieć ostre brzegi.
NIE jest to samo rozmycie, ani ilość rozmycia na pierwszym planie lub w tle obiektu. Rozmycie, do którego jesteś przyzwyczajony w fotografii, które oddziela obiekt od tła, jest wynikiem płytkiej „głębi ostrości” i jest nazywane po prostu „rozmyciem tła”.
Jednak jakość i odczucie rozmycia tła/pierwszego planu oraz odbitych punktów światła jest tym, co fotografowie nazywają Bokeh.
Jeżeli ustawisz ostrość na pierwszy plan, dalekie pojedyncze punkty świetlne zamienią się w koła. Musisz mocno otworzyć przysłonę. fot. Marek Waśkiel
Jak uzyskać efekt bokeh
Pamiętaj, że bokeh jest tworzony przez obiektyw, a nie aparat. Różne obiektywy pokazują bokeh inaczej ze względu na unikalną konstrukcję optyczną.
Ogólnie rzecz biorąc – obiektywy stałoogniskowe i makro z dużymi maksymalnymi otworami przysłon zapewniają większy i bardziej wyrazisty efekt bokeh, niż tańsze obiektywy konsumenckie zmiennoogniskowe (tzw. KIT dostarczany z aparatem).
Na przykład obiektyw Nikon – Nikkor 85 mm f/1,4 – zapewnia wyjątkowo ładnie wyglądający efekt bokeh, podczas gdy obiektyw zoom Nikon – Nikkor 18-135 mm f/3,5-5,6G DX – zapewnia słaby efekt bokeh przy tej samej ogniskowej i przysłonie – wszystko to ze względu na różnice w konstrukcji optycznej tych modeli np. jakości zastosowanych soczewek itp.
Wielokątny kształt nieostrość to efekt mocniej domkniętej przysłony. fot. Marek Waśkiel
Jak uzyskać dobry bokeh
Jak więc uzyskać dobry bokeh na swoich zdjęciach? Wiesz już, że przy pracy nad bokeh największe znaczenie ma rodzaj wykorzystywanego obiektywu.
Jak sprawdzić, czy Twój obiektyw zapewnia dobry efekt bokeh?
Przeprowadź krótkie ćwiczenie:
- ustaw ostrość na wybranym obiekcie z bardzo bliskiej odległości (tak blisko, na ile pozwala obiektyw, utrzymując ostrość pierwszego planu – tematu)
- upewnij się, że za wybranym obiektem znajduje się w pewnym oddaleniu tło z punktami światła, możesz np. rozwiesić w oddali lampki choinkowe.
- po znalezieniu swojego obiektu testowego z odpowiednim tłem, ustaw aparat w trybie „Priorytet przysłony”, a następnie ustaw przysłonę na najniższą możliwą wartość
- użyj raczej dłuższej ogniskowej np. 50 mm albo 70 mm.
- w większości obiektywów zmiennoogniskowych najniższa przysłona wynosi f/3,5 jednak najczęściej zaczniesz od f/5,6 (w lepszych obiektywach stałoogniskowych możesz otworzyć ją do np. f/1.8 albo f/2 a w zoomach o wyższej jakości do f/2.8)
- piękne bokeh tworzą obiektywy o wyższej liczbie listków przysłony
Po ustawieniu przysłony na najniższą wartość, sprawdź czy obiekt na pierwszym palnie jest ostry i spójrz jak wyglądają punkty świetlne. Obiekt powinien być ostry, a tło z mnóstwem kolorowych punktów (pochodzących np. od lampek choinowych). Gratulacje! Właśnie stworzyłeś bokeh. Teraz możesz ocenić jego jakość. Według mnie najpiękniejsze bokeh przypomina okrąg o nieco wyszarzanych krawędziach stopniowo i łagodnie rozjaśniających się ku środkowi.
Poprzez nakładki na obiektyw można zmieniać kształt bokeh. fot. Marek Waśkiel
Zatem najprostszy „przepis na bokeh” wygląda następująco:
- użyj odpowiedniego obiektywu
- ustaw aparat w trybie AV
- wybierz dobre tło z mnóstwem jasnych punktów świetlnych
- wyostrz na pierwszy plan
- naciśnij spust migawki i zrób zdjęcie
- im dalej jest tło, tym koła bokeh będą większe
- można też tworzyć piękne bokeh jako położone blisko obiektywu – wówczas ostrość musi być ustawiana na bardziej odległe plany
Wpływ obiektywu na bokeh
Konstrukcja optyczna obiektywu — sposób formowania, polerowania i umieszczania soczewek — oraz konstrukcja przesłony aperturowej są odpowiedzialne za sposób kształtowania efektu bokeh na obrazie.
W obiektywach przysłona jest zbudowana z wielu listków, które rozszerzają się lub zwężają w zależności od wybranej wartości. Działanie przysłony obiektywu jest generalnie zaprojektowane tak, aby tworzony był okrąg o łagodnych brzegach. Fakt, że okrąg tworzy kilka odcinków oznacza, że nie będzie to okrąg geometrycznie idealny. Niektóre listki przysłony są zaokrąglone, aby zmaksymalizować symulację okręgu. Jednak im mniej listków ma membrana, tym trudniej jest uformować koło, niezależnie od zaokrąglonych krawędzi. Przez to uzyskiwany efekt bokeh będzie nieco inny w każdym typie obiektywu.
Wpływ matrycy na bokeh
Rozmiar matrycy, rozdzielczość, wydajność ISO i zakres dynamiczny są przedmiotem zażartych dyskusji, ale nie bardziej, niż sama charakterystyka bokeh. Ze wszystkich rzeczy, o które kłócą się fotografowie, rozmiar czujnika i jego wpływ na wykonywane fotografie, jest prawdopodobnie jednym z najbardziej gorących tematów.
Zatem czy matryca może mieć wpływ na efekt bokeh?
O ile nie ma wątpliwości, że większe matryce potrafią generować dużo gładsze i bardziej rozmyte tło, to kluczem są jednak obiektywy.
Czy da się zrobić bokeh smartfonem
Owszem – da się. Chociaż nie zawsze będzie to proste.
Smartfony ze swymi obiektywami tworzą widoczny efekt bokeh tylko jeśli zastosujemy dłuższe ogniskowe. Jednak z ratunkiem przychodzą nam najróżniejsze programy.
AfterFocus (iOS | Android)
AfterFocus to aplikacja dostępna zarówno dla systemów iOS, jak i Android, która umożliwia użytkownikom wybieranie pierwszego planu i tła na zdjęciach cyfrowych, stosowanie efektu płytkiej głębi ostrości, stosowanie efektu bokeh i wybór kształtu bokeh. Aplikacja nie jest najłatwiejsza w użyciu, ale gdy już ją opanujesz, będziesz w stanie tworzyć przyzwoite zdjęcia.
Obiektyw Bokeh (iOS | 0,99 USD)
Bokeh Lens to aplikacja na iOS, która działa poprzez konwersję rzeczywistego tła obrazu na rozmyty bokeh, zamiast nakładania efektów bokeh na obraz. Daje to bardziej naturalny wygląd, choć wciąż nie dorównuje prawdziwej lustrzance cyfrowej lub podobnemu aparatowi. W przeciwieństwie do niektórych innych aplikacji z tej listy, aplikacja Bokeh Lens jest płatna, choć jej cena jest niewielka i wynosi tylko 99 centów (ok. 4 zł).
Prawdziwe efekty świetlne Bokeh (Android)
W przeciwieństwie do tego, co sugeruje nazwa, Real Bokeh nie dodaje „prawdziwego” bokeh do Twoich obrazów. Ta aplikacja zawiera istniejące efekty bokeh, które są nałożone na obraz. Aplikacja znalazła się na liście ze względu na szeroką gamę stylów i kolorów bokeh.
Rozmycie portretowe (iOS)
Rozmycie portretowe to bezpłatna aplikacja na iOS, która obiecuje oferować funkcję rozmycia portretów iPhone’a 7 Plus na dowolnym iPhonie. Aplikacja pozwala użytkownikom zapewniać niewielkie i duże rozmycia obrazów, stosować efekt bokeh i nie tylko.
Symulator bokeh (Android)
Ta aplikacja ma nieco zniechęcający interfejs i działa trochę inaczej niż inne aplikacje. Według twórcy aplikacji, Bokeh Simulator zawiera dziesięć różnych rodzajów bokeh, a także kilka teł o ultrawysokiej rozdzielczości i nie tylko. Aplikacja może określić głębię ostrości obrazu i w razie potrzeby rozmyć tło. Ta aplikacja nie działa jednak z Twoimi obrazami, zamiast tego służy jako narzędzie do uczenia się i szacowania, pomagając fotografom zrozumieć głębię ostrości i wynikające z niej wyniki różnych ustawień.
