Podstawowym sekretem wspaniałych zdjęć jest jednoczesne wykorzystanie rewelacyjnego światła oraz przemyślanej, sugestywnej kompozycji. Poznanie i stosowanie na tym gruncie nawet prostych technik pozwala na wykonywanie zdjęć w bardzo świadomy sposób. Kompozycja zmusza fotografa do odpowiedzi na zasadnicze pytania: o czym jest moje zdjęcie, jaką opowiadam historię, co jest tematem, jak najlepiej mogę ją zaprezentować widzowi?
Podstawowe zasady kompozycji
Nie ma znaczenia, czy fotografujesz krajobraz, robisz zdjęcia makro czy portretowe. Dobra kompozycja zawsze pomaga w otrzymaniu wspaniałego zdjęcia z jasnym i zrozumiałym przekazem.
Bez przemyślanej kompozycji nie da się zrobić intrygującego zdjęcia.
Oto 23 podpowiedzi, które odsłonią przed Tobą sekrety dobrej kompozycji.
Zastosuj je i zobacz, jak zmieniają się Twoje kadry.
1. Przestań „patrzeć”, zacznij widzieć
Nie wystarczy patrzeć, trzeba zacząć widzieć, odkrywać i starać się wykonywać zdjęcia, które precyzyjnie opowiedzą o naszych fascynacjach. Fotograf widzi otaczający świat jakby poprzez zestaw ramek. Patrzy i w jego głowie nieomal w tej samej chwili powstaje kadr. Zaraz potem przystępuje do działania, czyli fotografowania.
Przeczytaj też: Wielu fotografów czerpie wiedzę tylko z social mediów. Ty znajdź równowagę!
Fotografowanie jest połączeniem myślenia o aspektach technicznych powstającego zdjęcia oraz o jego walorach artystycznych. Wszystko może mieć znaczenie: dobór ustawienia kamery, wybór obiektywu, parametrów ekspozycji i oczywiście kompozycja.
Kompozycja jest harmonijnym ułożeniem wszystkich elementów zdjęcia tak, aby możliwie jak najpełniej, najmocniej działały na widza.
2. Zadaj pytanie: o czym jest moje zdjęcie?
Początkiem powstawania dobrego kadru jest myślenie o nim i postawienie prostego pytania: o czym jest moje zdjęcie? Odpowiedź na owo pytanie daje jasny kierunek działania.
Po prostu zatrzymaj się na chwilę i zastanów się, dlaczego robisz to ujęcie? Co jest w nim ważnego? Czego będzie dotyczyła opowiadana przez Ciebie historia? Jakie jej elementy są najbardziej istotne i co w gruncie rzeczy zachwyca Cię w widzianym obrazie.
Możesz w tej chwili powiedzieć głośno (albo tak, abyś tylko ty usłyszał): „to zdjęcie jest o…”. Jeżeli wiesz, o czym opowiadasz, natychmiast wszystko staje się jasne. Najpierw jednak musi się stać jasne dla nas, jako twórców, a potem także dla widzów.
3. Wykorzystaj postrzeganie ludzkiego oka
Fizjologia naszego widzenia nie pozwala nam na inne spostrzeganie niż jasne, przed ciemnym, ostre przed nieostrym. Ważniejsze są dla nas ciepłe kolory od zimnych. Fakt, że wydaje Ci się, że postrzegasz inaczej jest po prostu złudzeniem oraz rezultatem szybkiego i selektywnego działania układu oko-mózg. Podczas komponowania musimy więc dokonywać szybkiej analizy: czy w kadrze są np. jasne przestrzenie i czy nie odwrócą uwagi od zasadniczego motywu?
Poznaj skuteczne techniki kreatywnego fotografowania.
Sprawdź mój kurs fotografii online.
Poznaj Pakiet Kursów i Zaoszczędź 1000 zł
4. Im mniej, tym lepiej
Upraszczaj kadr do niezbędnego minimum. Im mniej, tym lepiej, skieruj całą swoją uwagę i uwagę widza na to, co w ujęciu jest najważniejsze oraz pomijaj to, co może odwrócić jego uwagę od najważniejszych fragmentów twego zdjęcia. Kadrowanie, głębia ostrości, układ kadru, perspektywa. Wszystko powinno zmierzać ku prostocie.
5. Pamiętaj o planach. One tworzą przestrzeń
Zdjęcie powinno mieć pierwszy plan, drugi i tło. Wówczas pięknie pokazuje przestrzeń i znakomicie ją imituje. Zdjęcia są wówczas o wiele ciekawsze. Oczywiście — są kadry, w których można ograniczyć ilość planów do np. dwóch. Jednak w dobrym ujęciu nie da się zrezygnować z pierwszego planu, a ten po prostu powinien być pokazany w jak najkorzystniejszy sposób. Z reguły trzeba być jak najbliżej pierwszego planu.
Przeczytaj też: Myślisz, że Twoje zdjęcia są dobre? To może być za mało
6. Ufaj intuicji, stosuj skuteczne podpowiedzi
Najważniejsze fragmenty kadru komponuj zgodnie ze swoją intuicją, ale na początku zdecydowanie lepiej będzie korzystać z kilku dobrych podpowiedzi: np. reguła trójpodziału i wykorzystanie mocnych punktów.
7. Reguła trójpodziału: koło ratunkowe
Ta reguła jest bardzo prosta: musisz podzielić kadr na 9 części za pomocą poziomych i pionowych linii. Potem starać się umieścić główny motyw tak, aby znajdował się w jednej z owych linii, a najważniejszy fragment tematu niech znajduje się w mocnym punkcie (czyli na przecięciu pionowych i poziomych linii). Siłą takiej kompozycji jest jej naturalna prostota i eliminowanie wszelkich zbędnych fragmentów kadru. Wielu fotografów stosuje to proste rozwiązanie w chwili największego twórczego stresu — jest po prostu niebywale skuteczne.
8. Poznaj inne sugestie
Można też korzystać z innych sposobów kadrowania np. złotej spirali, złotego odcinka, dominującego oka w linii symetrii kadru. Czasami sprawdza się też kompozycja centralna, ale lepiej jest korzystać z dynamicznych sposobów kadrowania.
9. Stosuj kontrasty
Jest ich mnóstwo: kontrast jasne-ciemne, kontrast barw, kontrast linii, ruchu i bezruchu. Przemyślane stosowanie kontrastów nadaje naszym kadrom niezwykłości i dynamiki. Stają się one ciekawsze.
Przeczytaj też: Jak odzyskać fotograficzną wenę? Poradnik dla zagubionych artystów
10. Temat i puste przestrzenie
Pamiętaj o znaczeniu pustych przestrzeni. One, otaczając główny motyw, pozwalają odbiorcy na jego zauważenie i podkreślenie. Nie utrudniaj odszukania motywu poprzez niepotrzebne płaszczyzny, linie i kolory.
11. Szukaj linii
Wykorzystuj linie, w tym linie wiodące. Pamiętaj, linia biegnąca w głąb zdjęcia nie zawsze jest linią wiodącą. Często taka linia jest po prostu krzywą podkreślającą perspektywę. Nazwa „linia wiodąca” dosyć dokładnie określa jej zadanie: poprowadzenie wzroku widza do głównego tematu, motywu zdjęcia. Po co nam w kadrze linia, która wyprowadza wzrok widza z ujęcia?
12. Wprowadź rytmy i wzory
Wokół siebie masz mnóstwo elementów, które mogą być podstawą sugestywnej kompozycji. Są nimi np. rytmy, wzory, linie krzywe, linie proste, płaszczyzny itp. Najważniejsze jest światło, ale owe elementy mogą stanowić o wzmocnieniu siły przekazu.
13. Poznaj siłę kolorów
Kolor w fotografii ma niebywałe znaczenie. Każdy z kolorów pomaga w uzyskiwaniu zamierzonych efektów. Jednak najpierw trzeba nauczyć się odrobiny teorii koloru, poznawać kolory ciepłe i zimne, poznać koło barw tęczowych itp. Kolor dostrzegany przez autora, a potem wprowadzany w nasze zdjęcia niesamowicie pomaga w odbiorze naszych kadrów. Nie uciekaj przed kolorem!
14. Stosuj odmienną perspektywę
Zmieniaj perspektywę. Nie fotografuj wyłącznie z pozycji stojącej. Inne ustawianie aparatu, w tym stosowanie układów poziomych i pionowych daje niezwykle skuteczne rozwiązania.
15. Wykorzystaj twórczą moc obiektywów
Używaj różnych obiektywów. Dzięki nim zyskujesz możliwość odmiennego pokazywania perspektywy, głębi ostrości, przestrzeni oraz linii. Poświęć czas na odszukanie swojego ulubionego obiektywu, a następnie naucz się, jak najskuteczniej go stosować.
16. Zacznij dostrzegać ostrość i stosuj głębię ostrości
Kierując się zasadą naszego postrzegania: „ważne jest to, co jest ostre”, planuj ustawienie odpowiedniej głębi ostrości w kadrze. Koniecznie zwróć uwagę na prawidłową ostrość, a potem twórczo wykorzystaj przysłonę w swoich ujęciach.
Przeczytaj też: Fotografowie krajobrazu często wykorzystują te schematy. A to marnowanie czasu
17. Światło tworzy zdjęcia
Wybieraj tylko najlepsze światło, podkreślające niezwykłość fotografowanego tematu. Raz będzie nim intensywne pod względem natężenia i barwy światło złotej godziny, w innym przypadku może być to światło bardzo miękkie i rozproszone. Zawsze warto mieć pomysł na światło w kadrze.
18. Podglądaj, jak kadrują inni
Ucz się kompozycji, oglądając zdjęcia mistrzów i wprowadzaj własne obserwacje i dobre rozwiązania. Zatrzymuj się przy każdym ujęciu, które robi na Tobie wrażenie i zastanawiaj się, jak zostało skomponowane. Wszystkie spostrzeżenia jak najszybciej stosuj w swoich zdjęciach.
19. Naucz się dostrzegać kompozycję
Podczas oglądania i analizy kadru oddziel treść wizualną zdjęcia od jego kompozycji. Fakt, że na zdjęciu jest miły dla oka kotek nie oznacza, że zdjęcie jest dobrze skomponowane. Świetny kadr jest spójnym połączeniem znakomitej treści, kompozycji i ekspozycji.
20. Kadruj w domu po zrobieniu zdjęcia
Kiedy już wrócisz do domu, wykorzystuj postprodukcję do kadrowania. Wiele narzędzi np. Lightroom ma zakodowane podpowiedzi w formie linii pomagających w dobrym kadrowaniu.
21. Zrób wiele wariantów
Nie ufaj jednemu sposobowi kadrowania i fotografowania. Podejdź twórczo do swego tematu: ustaw inaczej kamerę — np. pion albo poziom. Zastosuj różne przysłony. Porównuj stworzone kadry i wyciągaj wnioski.
22. Oglądaj wydruki swoich zdjęć
Wydrukuj swoje zdjęcia i umieść je w widocznym miejscu. Wówczas z łatwością zaczniesz dostrzegać mocne i słabe strony swoich kadrów. Oglądanie zdjęć wyłącznie na monitorze komputera znacznie ogranicza możliwości jego analizy.
23. Otrzymuj i pokazuj tylko zdjęcia, o jakich marzysz
Wracaj w już odwiedzane miejsca i staraj się wykonać rewelacyjnie skomponowany kadr. Z pełną dbałością o szczegóły. Nie ma większej przyjemności, niż otrzymywanie kadru całkowicie zgodnego z Twoją artystyczną wizją i planem.
Znajomość kompozycji oraz jej celów pozwala spojrzeć na zdjęcie znacznie dokładniej, odnajdując w kadrze mnóstwo dodatkowych znaczeń.
Jednak kompozycja istnieje często jakby obok literalnej treści zdjęcia. To lekki, czytelny i subtelny układ linii, plam światłocieni, kolorów. Jeżeli zdjęcie jest dobrze skomponowane, bez względu jak będzie oglądane (np. obrócone o 180 stopni), zawsze prezentuje się rewelacyjnie. Kiedy nie widzimy treści, skupiamy się na oglądaniu kompozycji.
Świetne zdjęcie jest więc bardzo zgrabnym połączeniem kompozycji, treści oraz ekspozycji. Takie kompletne zdjęcia, i tylko takie, nazywam fotografiami!
Jeżeli cenisz treści, które dla Ciebie przygotowuję,
masz możliwość wyrażenia swojego uznania,
na przykład poprzez zafundowanie mi symbolicznej, wirtualnej kawy.
