Odkryj prawdziwą radość fotografowania

Obraz przedstawiający logo portalu fotograficznego waskiel.pl

Jak zrobić zdjęcie księżyca

utworzone przez | sie 27, 2023 | Nauka Fotografii | 12 Komentarze

Planujesz fotografowanie nocnego nieba? Zastanawiasz się, jak fotografować księżyc, by cieszyć się zdjęciami oddającymi jego prawdziwe piękno? Z tego artykułu dowiesz się, jak krok po kroku zrealizować ten cel.

Fotografowanie księżyca – podstawowe zasady 

Księżyc jest naturalnym satelitą Ziemi i przyciąga nasze spojrzenie zarówno w nocy, jak i za dnia. To piąty co do wielkości satelita w Układzie Słonecznym i choć nie raz się mówi, że „świeci jasnym światłem”, to tutaj należy od razu sprostować tę informację – księżyc nie jest źródłem światła, jedynie odbija światło słoneczne

… a to całkiem istotne z punktu widzenia fotografa.

Poznaj skuteczne techniki kreatywnego fotografowania. Sprawdź mój kurs fotografii online.

Poznaj Pakiet Kursów i Zaoszczędź 1000 zł

Księżyc nazywany bywa również Srebrnym Globem i co do jednego możemy się zgodzić – wokół tego obiektu unosi się kosmiczna aura tajemniczości 🙂

Nic dziwnego, że w człowieku budzi się pragnienie, by zarejestrować całe to niesamowite zjawisko.

Zwłaszcza kiedy księżyc jest w pełni i istnieje ogromna pokusa fotografowania go, a przy tym mocne przekonanie, że przy takim wyeksponowaniu jasnego kręgu na ciemnym niebie zdjęcie na pewno wyjdzie idealnie.

Czy aby na pewno?

 

Czym można fotografować księżyc

Fotografowanie księżyca wcale nie jest proste i przekonał się o tym każdy, kto przynajmniej raz wycelował w niego obiektyw swojego aparatu.

Podstawowe problemy wynikają oczywiście z rodzaju wykorzystywanego sprzętu oraz czasu, kiedy odbywa się fotografowanie.

Jeśli chcesz mieć duży księżyc wypełniający kadr, należy wykorzystywać długie ogniskowe.

Fotografując np. wschodzący księżyc w pełni, stosuję obiektyw o ogniskowej 500 mm z aparatem o pełnej klatce. Im ogniskowa obiektywu jest mniejsza, tym mniej miejsca w kadrze zajmie nasz naturalny satelita. Miłośnicy astrofotografii wykorzystują nawet lunety jako elementy systemów fotografujących.  

Wschód księżyca warto fotografować na otwartej przestrzeni w chwili kiedy ukazuje się tuż nad horyzontem. Wówczas ma wspaniałą barwę. fot. Marek Waśkiel

Czy można fotografować księżyc smartfonem lub kompaktem

Nieważne jak wiele mówi się ostatnio o tym, jak genialne oprogramowanie mają aparaty w smartfonach – nie są one w stanie sprostać wszystkim postawionym przed nimi wyzwaniami fotograficznymi.

Na razie nie umożliwią Ci one również należytego rozwoju swojego hobby.

Jeśli myślisz poważnie o fotografii i planujesz rozwijać się w tym kierunku, trzeba poznać możliwości samodzielnego ustawiania parametrów ekspozycji.

Mnóstwo operacji w smartfonie realizowanych jest przez oprogramowanie, a świetna fotografia nocna z reguły wymaga ręcznych (czyli manualnych) ustawień.

Nieźle się ubawiłem, kiedy oglądałem zdjęcia, na których oprogramowanie uznało, że fotografowany jest księżyc i na nazbyt jasnej przestrzeni dodało od siebie kilka kraterów. 

Twój telefon na ogół nie będzie wystarczającym urządzeniem do zrobienia dobrej fotografii Księżyca. Na razie trzeba się z tym pogodzić 🙂  

Nie daj się też zwieść specjalnym trybom, które proponuje Ci smartfon. Działają tylko w ograniczonych przypadkach i przy szczególnych warunkach widoczności Księżyca. Jednak takie zdjęcie będzie nieźle wyglądało jedynie na ekranie… smartfonu. 

Aparaty fotograficzne umieszczone w smartfonach na ogół nie posiadają też zoomu optycznego. Zmiana kąta widzenia (potocznie nazywana przybliżaniem lub oddalaniem) odbywa się poprzez fotografowanie obiektywami o różnych ogniskowych umieszczonych w smartfonach.

Obiektywy w smartfonach są stałoogniskowe (i są to krótkie ogniskowe). Zarejestrują Księżyc jako małą plamkę w kadrze. Jeżeli jednak dysponujesz jedynie telefonem i koniecznie chcesz zrobić ujęcie, na przykład wschodu Księżyca, to po prostu nie nadużywaj zoomu cyfrowego, ponieważ powstaną zdjęcia o bardzo kiepskiej jakości. 

Lepiej z fotografowaniem Księżyca poradzimy sobie używając kompaktów.  Szczególnie tych z zoomem o dużej ogniskowej. Więcej o poszczególnych modelach aparatów dowiesz się z artykułu jaki aparat wybrać.

Pomimo tego, że te obiektywy nie są na ogół najlepszej jakości, pozwolą na wykonanie kadru, w którym naturalny satelita Ziemi będzie zajmował dużą część zdjęcia.

Istnieją modele kompaktów, które mają ogniskową rzędu 800 mm czy 1000 mm. Te typy aparatów mają także znacznie większe matryce niż smartfony i jakość zdjęć jest o wiele lepsza.

Ogromny okrąg księżyca powstaje dzięki długim ogniskowym i bardzo dalekiemu oddaleniu od fotografowanych planów. fot. Marek Waśkiel

Fotografowanie księżyca lustrzanką lub bezlusterkowcem

Przy poważnym podejściu do fotografowania księżyca, warto mieć ze sobą lustrzankę lub bezlusterkowiec oraz dodatkowe akcesoria, ponieważ sam aparat nie wystarczy. Bardzo ważne są obiektywy. 

Z pomocą samej lustrzanki bądź bezlusterkowca ze standardowym zoomem (z reguły jest to ok. 18-55 mm) z Księżyca na zdjęciu wykonanym ciemną nocą zostanie Ci drobny, jasny punkcik na ciemny tle. Równie dobrze może to być zdjęcie blatu ciemnego stolika z okruszkiem chleba – nikt Ci nie uwierzy, że to Księżyc 😉

Zaopatrz się więc we wszystko, co konieczne, by móc cieszyć się dobrymi jakościowo fotografiami Księżyca! To będzie doskonała inwestycja, która zaowocuje wspaniałymi kompozycjami, które będą cieszyły zarówno Ciebie, jak i Twoich odbiorców.

Żeby wykonać w pełni satysfakcjonujące zdjęcie, potrzebujesz przede wszystkim odpowiedniego obiektywu. Zalecane do tego typu fotografii są obiektywy z ogniskową od 300 mm wzwyż.

Za pomocą tego obiektywu Księżyc nadal nie ma imponującej wielkości w kadrze, ale już przestaje być małą, jasną plamką. Kiedy używamy takiego obiektywu, dobrze będzie też wyglądał np. pejzaż ze wschodzącym Księżycem w pełni. 

Dużą pomocą przy wykonywaniu zdjęcia będzie mocny, solidny i stabilny statyw fotograficzny oraz wyzwolenie migawki za pomocą trybu samowyzwalacza albo oddzielnie kupionego wężyka spustowego. 

Fotografia przedstawiająca jak wykonać dobre zdjęcie przy wykorzystaniu warunków atmosferycznych.

Im później od wschodu księżyca, tym jest on bardziej wyrazisty na tle ciemnego nieba. fot. Marek Waśkiel

Kiedy fotografować księżyc

Czy istnieją idealne chwile na sfotografowanie Księżyca? Przed sesją na pewno warto o nim trochę poczytać i poznać jego fazy.

Dobrym czasem na próby uchwycenia aparatem naszego naturalnego satelity jest połączenie końca dnia (czas po zachodzie Słońca) ze wschodem Księżyca (albo zachodu Księżyca ze wschodem Słońca). Jeśli nastaje zmierzch, widoczne są jeszcze elementy krajobrazu i jasna tarcza wschodzącego Księżyca doskonale się w nim komponuje.

Ma on wówczas ciepłą barwę (malinową, a nawet czerwoną). Potem – im noc staje się ciemniejsza – widać coraz mniej szczegółów pejzażu. Natomiast tarcza Księżyca wydaje się być coraz jaśniejsza i coraz bardziej biała. Wreszcie nadchodzi taki czas, kiedy na każdym zdjęciu będziemy widzieć praktycznie jasną palmę na czarnym tle. Wówczas w zasadzie można się skupić na fotografowaniu powierzchni Księżyca. 

 

Najlepsze ustawienia do fotografowania księżyca

Masz już skompletowany sprzęt i wiesz już, co się dzieje z Księżycem w poszczególnych jego fazach. To doskonały moment na zadbanie o prawidłowe ustawienia aparatu. 

Ważna jest przede wszystkim ekspozycja fotografowanego obiektu. Dobranie odpowiednich parametrów bywa bardzo trudne i dużo fotografów poddaje się i nie wykonuje takich ujęć.

Wynika to z braku wiedzy, jak zrobić zdjęcie Księżyca, które będzie równocześnie ostre i będzie miało dobrą ekspozycję (czyli naświetlenie).

Jeśli chcesz mieć dobrze pokazaną tarczę na tle ciemnego nieba, pomoże Ci tryb punktowego pomiaru światła. Ustaw aparat na statywie, ostrość nastaw ręcznie, a potem punkt pomiarowy umieść w jasnej strefie tarczy Księżyca i możesz wyzwalać migawkę.

Jeśli tarcza jest nieco zbyt jasna, możesz wprowadzić kompensację ekspozycji w kierunku minusa (ograniczenie ilości wpadającego przez obiektyw światła).  

Ważne jest, by wybierać taką wartość ISO, aby zachować jak najlepszą jakość zdjęcia, a z drugiej strony nie wydłużać nazbyt czasu ekspozycji, ponieważ Księżyc będzie nieostry (ruch obrotowy Ziemi plus ruch Księżyca).

Proszę, pamiętaj o wyłączeniu stabilizacji, jeśli fotografujesz ze statywu. Fotografując lustrzanką z obiektywem o długiej ogniskowej, warto korzystać z trybu wstępnego uniesienia lustra albo fotografować mając ustawiony podgląd w trybie Live View. 

Nie bój się ustawień manualnych. Automatyka aparatu może być zawodna. Szczególnie warto pamiętać o możliwości ręcznego ustawiania ostrości oraz manualnego trybu ekspozycji (czas, ISO, przysłona). Im scena jest bardziej kontrastowa, tym automatyka pomiaru światła częściej może zaproponować błędne rozwiązania. 

Wschód księżyca fotografowany w Norwegii. fot. Marek Waśkiel

10 zasad skutecznego fotografowania księżyca

  1. Zaplanuj zdjęcia podczas odpowiedniej fazy księżyca. Pięknie wygląda księżyc o jego wschodzie i zachodzie w jego pełni.   
  2. Odszukaj właściwe miejsce – i dobierz porę fotografowania np. wschód księżyca w pełni nad miastem albo samotnym drzewem w górach w ładnym pejzażu.
  3. Ustaw aparat na solidnym statywie i skomponuj kadr. Podczas trwania sesji unikaj dotykania statywu i aparatu. 
  4. Sprawdź ustawienia aparatu i obiektywu – np. format zapisu plików – najlepiej RAW (potem trzeba go “wywołać” w programie graficznym, ale zapisuje więcej informacji), ISO – z reguły minimum 400 ale lepiej 800, ustawienie ostrości ręcznie – wyłącz AF, dobierz wielkość przysłony – otwór zapewniający dobrą jakość zdjęcia – często jest to wartość mniejsza o 1EV niż jasność obiektywu.
  5. Wyłącz redukcję szumów przy długich czasach ekspozycji – więcej o prawidłowym naświetlaniu zdjęcia przeczytasz we wpisie ekspozycja bez tajemnic.
  6. Dobierz właściwy czas ekspozycji i pamiętaj o regule 500 – która obowiązuje przy fotografowaniu obiektów nocnego nieba.
  7. Jeszcze raz skontroluj właściwą ostrość – po prostu sprawdź jak wygląda tarcza Księżyca na powiększonym próbnym zdjęciu. O kreatywnym wykorzystaniu ostrości w fotografii przeczytasz w artykule jak robić ostre zdjęcia.
  8. Włącz interwał lub uruchom kolejne ekspozycje ręcznie za pomocą wężyka spustowego. Księżyc szybko będzie się przemieszał, więc być może trzeba będzie zmieniać kadr – uwzględnij to w swoich planach.
  9. Zacznij wykonywać kolejne zdjęcia (jeśli fotografujesz lustrzanką – zakryj jej wizjer – wpada przezeń trochę światła).
  10. Sprawdzaj pracę aparatu – czy działa itp. ale go nie dotykaj – szczególnie gdy trwa naświetlanie kadru!

Kiedy księżyc pojawia się tuż nad horyzontem nie jest idealnym okręgiem, ponieważ obserwujemy go przez niską warstwę atmosfery, która deformuje jego kształt. fot. Marek Waśkiel

Fotografowania księżyca nad miastem – czy to możliwe

Czemu nie? Znasz już podstawy i wiesz, jak poradzić sobie z Księżycem w każdych warunkach.

Postaraj się jednak szukać miejsca, w którym można połączyć sztuczne miejskie światło, oraz kompozycję budynków, tak, aby nie zasłaniały części nieba np. ze wschodzącym księżycem.

Świetnie wychodzą kadry wschodzącego i zachodzącego w pełni Księżyca nad miastami i obiektami zabytkowymi, wykonywane z dalekich odległości, liczonych nawet w kilometrach.

Czy należy unikać fotografowania księżyca w pełni

W żadnym wypadku! Jedynie zwracam Twoją uwagę, że większość kadrów wschodów Księżyca w pełni, które możesz odszukać w Internecie jest fotomontażem. Powiększony Srebrny Glob wklejany jest np. w pejzaż.  Więc możesz się rozczarować swoimi pierwszymi próbami, ponieważ na Twoich ujęciach może być zbyt mały. 

Jeśli już decydujesz się na fotografowanie Księżyca w pełni,  zadbaj o to, by stworzyć zachwycającą kompozycje z pozostałymi elementami pejzażu.   

Rób zdjęcia Księżyca w różnych jego fazach, zastosuj się do podanych wskazówek i baw się dobrze! Na pewno uda Ci się zrobić wyjątkową fotografię tego pięknego, budzącego tak wiele odczuć, naszego naturalnego satelity.

Chcesz robić wspaniałe zdjęcia nocnego nieba? Przeczytaj jak fotografować gwiazdy.

Napisany przez: Marek Waśkiel

Fotografik, obieżyświat, bloger. Współpracował z magazynami National Geographic, Podróże, Maxim, Focus, Dom i Świat oraz wieloma innymi tygodnikami i dziennikami. Był fotoedytorem w miesięczniku Podróże i zastępcą redaktora naczelnego w magazynie Poznaj Świat. Popularyzator wiedzy o fotografii prowadzący warsztaty i kursy, autor kilku albumów fotograficznych, poradników fotograficznych oraz przewodników turystycznych. Miłośnik Polski Wschodniej i dawnych Kresów Rzeczypospolitej. Zobacz moje najnowsze zdjęcia na FB oraz odwiedź Mój Kanał na YouTube .
Ikona kawy.

Cieszmy się chwilą przy filiżance aromatycznej kawy

Jeżeli cenisz treści, które dla Ciebie przygotowuję, masz możliwość wyrażenia swojego uznania, na przykład poprzez zafundowanie mi symbolicznej, wirtualnej kawy.

Przycisk postaw kawę.

Aktualizacja: 27 sierpnia 2023

Obraz przedstawiający jak wygląda darmowy e-book o fotografii.

Darmowy Poradnik "Jak Się Uczyć Fotografii"

Zapisz się na newsletter i pobierz bezpłatny poradnik, który da Ci nowy impuls do twórczego fotografowania. Przeczytasz go jednym tchem.

Zostałeś zapisany na listę! Sprawdź skrzynkę email i potwierdź swój adres.