Czy Twoje zdjęcia często nie spełniają oczekiwań? Omawiam tu kluczowe wskazówki, jak unikać pięciu największych zagrożeń dla początkujących fotografów. Dowiedz się, jak wykorzystać światło, aby uchwycić idealny moment, jak opanować tryby półautomatyczne aparatu dla większej kontroli nad kadrem, jak unikać błędów w ekspozycji i osiągnąć perfekcyjną ostrość. Każda porada to krok do stworzenia lepszych, bardziej profesjonalnych zdjęć. Odkryj nowe pokłady inspiracji i rozwijaj swoje umiejętności fotograficzne.
Dlaczego zdjęcia nie spełniają oczekiwań
Czy wracając z fotograficznego spaceru albo kończąc swoją sesję czujesz czasem, że coś poszło nie tak? Oto pięć błędów, które regularnie popełniają początkujący fotografowie. Dzięki moim wskazówkom nauczysz się, jak ich unikać i tworzyć jeszcze lepsze zdjęcia.
Jedynie w niektórych częściach dnia światło ma niepowtarzalną barwę. fot. Marek Waśkiel
1. Niewłaściwa pora fotografowania
Jednym z kluczowych błędów początkujących fotografów jest ignorowanie znaczenia światła w fotografii. Światło nie tylko wpływa na jasność zdjęć, ale również na ich nastrój i atmosferę. Fotografowanie w niewłaściwym świetle może sprawić, że nawet najbardziej malownicze sceny będą wyglądały przeciętnie.
Każdy z rodzajów światła nadaje się do robienia przy nim zdjęć – jedynie trzeba mieć dobry pomysł, jak je odpowiednio wykorzystać.
Zacznij zauważać, że są specyficzne pory dnia, które charakteryzują się wspaniałym światłem, znakomicie podkreślającym walory zdjęcia. Podczas fotografowania krajobrazów warto zawracać uwagę na np. złotą godzinę, która jest najlepszym momentem na fotografowanie. Krótki okres czasu przed wschodem słońca i zaraz po wschodzie lub przed zachodem słońca i wkrótce po zachodzie słońca, kiedy światło jest miękkie, złociste i rzuca długie cienie. To idealny czas dla fotografii krajobrazowej. Pamiętaj o tym przy następnym plenerze.
Poznaj skuteczne techniki kreatywnego fotografowania.
Sprawdź mój kurs fotografii online.
Poznaj Pakiet Kursów i Zaoszczędź 1000 zł
Kolejnym cennym momentem dla fotografów pejzażu jest niebieska godzina pojawiająca się przed wschodem lub po zachodzie słońca, kiedy światło jest subtelne i ma niebieskawe odcienie. To świetny czas nie tylko na fotografowanie pejzaży, ale również na zdjęcia miast i architektury. W połączeniu ze sztucznym miejskim światłem można wówczas uzyskać cudowne efekty.
Dla większość rodzajów fotografii trzeba unikać ostrego południowego słońca. Światło w południe, szczególnie w słoneczne dni, może być bardzo ostre i tworzyć mocne kontrasty oraz niepożądane cienie. Jeśli musisz fotografować w takich warunkach, spróbuj szukać cieni lub użyć dyfuzora, aby złagodzić natężenie światła.
Światło ma podstawowy wpływ na jakość Twoich zdjęć. Zrozumienie, jak różne warunki oświetleniowe wpływają na scenę, jest kluczowe w rozwijaniu umiejętności fotograficznych. Eksperymentowanie z różnymi porami dnia pomoże Ci lepiej wykorzystać światło i tworzyć wyjątkowe fotografie.
Fotografując w trybie AUTO nie możesz osiągnąć wielu fotograficznych efektów. fot. Marek Waśkiel
2. Preferowanie trybu automatycznego AUTO
Fotoamatorzy często polegają wyłącznie na trybie automatycznym aparatu, co ogranicza ich kreatywność i kontrolę nad zdjęciem. Chociaż tryb automatyczny może być przydatny, lepiej jest nauczyć się korzystać z różnych trybów półautomatycznych. Jak to zrobić? Zacznij eksperymentować z trybami priorytetu przysłony (A/Av) i priorytetu migawki (S/Tv), aby zrozumieć, jak wpływają one na głębię ostrości i ruch na zdjęciu.
Szczególnie polecam poznanie trybu preselekcja przysłony. Tryb A (czasami Av) – priorytet przysłony Jest to tak zwana automatyka z preselekcją przysłony albo – w fotograficznym żargonie – preselekcja przysłony. W trybie automatyki z preselekcją przysłony użytkownik wybiera wartość przysłony, a aparat automatycznie ustawia czas otwarcia migawki zapewniający optymalną ekspozycję. Np. w Nikonie, kiedy pomiar ekspozycji jest włączony, obracaj przednim pokrętłem sterującym w celu wybrania żądanej przysłony w zakresie od minimalnej do maksymalnej wartości dla obiektywu. Przysłonę można zablokować na wybranym ustawieniu.
W tym trybie ustawiamy ręcznie potrzebną nam przysłonę w obiektywie, a aparat automatycznie wybiera odpowiedni czas otwarcia migawki, aby prawidłowo naświetlić obraz. Uzyskujemy pełną kontrolę nad doborem głębi ostrości. Otwierając lub domykając przysłonę zmuszamy automatykę aparatu do dokonania zmian potrzebnego czasu ekspozycji. Jeśli jest za dużo światła, aparat automatycznie zwiększy czas otwarcia migawki, natomiast w przypadku słabego oświetlenia, aparat zmniejszy czas otwarcia migawki.
Oczywiście trzeba pamiętać o problemach płynących ze złego doboru czasu ekspozycji – więcej na ten temat przeczytasz tutaj. Z tego trybu korzystam w 95% przypadków mojego fotografowania. Uzyskuje pełną kontrolę nad głębią ostrości i wiem, że w absolutnej większości sytuacji kadr będzie poprawnie naświetlony. Po prostu – systemy pomiaru światła w większości nowoczesnych aparatów działają bardzo dobrze i można pozwolić aparatowi na kontrolowanie czasu otwarcia migawki. Jeśli masz ochotę na poznanie zależności pomiędzy ISO, czasem ekspozycji i przysłoną, które tworzą tzw. trójkąt ekspozycji próbuj używać trybu manualnego ekspozycji M.
Każde zdjęcie składa się z jasnych i ciemnych obszarów, które mogą być problemem dla światłomierza. fot. Marek Waśkiel
3. Zła ekspozycja – szczególnie prześwietlenie zdjęć
Zła ekspozycja to taka w której otrzymujemy zbyt jasne albo ciemne zdjęcie (często nawet na niewielkich ale ważnych fragmentach ujęcia fragmentach) oraz nie realizujemy pomysłu na nasz kadr (głębia ostrości, ruch itp.).
Prześwietlenie to jeden z najczęstszych błędów początkujących fotografów, ale zdarza się także bardziej doświadczonym adeptom tej sztuki. Dzieje się, gdy „wpuścimy” do aparatu za dużo światła. Wówczas jasne partie zdjęcia tracą wszelkie detale i stają się wypraną z koloru dziurą. Często zdarza się to np. podczas fotografowania pejzażu, kiedy nad ścianą lasu, albo fotografowaną osobą, mamy biały „placek” nieba pomimo tego, że w czasie sesji było ono niebieskie.
Światło jest podstawą, na której wznosimy trójkąt ekspozycji. Składa się on z trzech wymienionych przeze mnie elementów ISO – czyli czułości matrycy, czasu otwarcia migawki i wielkości przysłony ustawianej w obiektywie. Każdą ze scen można sfotografować ustawiając mnóstwo kombinacji tych trzech elementów i w efekcie otrzymać wiele interpretacji tego samego kadru. Podczas fotografowania warto wiedzieć, który z parametrów jest dla naszego ujęcia najważniejszy i na nim skupić swoją uwagę. Suflerem podpowiadającym ekspozycję jest światłomierz umieszczony w naszych aparatach. Jednak nie ma on żadnej wiedzy o naszym pomyśle na zdjęcia, nie wie jaki efekt chcemy osiągnąć. Sami musimy dobrać jego ustawienia i potem je skorygować tak, aby otrzymywać przewidywane efekty. Trzeba nauczyć się korzystać z histogramu oraz kompensacji ekspozycji. Warto włączyć alerty o prześwietleniu (migające obszary na ekranie LCD i w wizjerze bezlusterkowców), aby zobaczyć, gdzie zdjęcie jest prześwietlone.
Dobra kompozycja przyciągnie wzrok widza i zatrzyma jego uwagę na dłużej. fot. Marek Waśkiel
4. Brak tematu zdjęcia i niefortunne elementy w tle
Podczas każdej sesji fotograf może wykorzystać mnóstwo technik, ale przede wszystkim musi nieustannie pamiętać o wyborze motywu, który poprzez pojawianie się na pierwszym planie przyciągnie wzrok widza.
Niestety – jakże często w kadrze panuje chaos i nagromadzenie zbędnych elementów, ponieważ autor nie wie, o czym jest jego zdjęcie i nie stosuje nawet najprostszego sposobu uporządkowania kadru. Porządkowanie kadru to domena prawidłowej kompozycji fotograficznej (np. reguła trójpodziału, linie wiodące, perspektywa i dynamika kadru, kolor).
Oczywiście są różne rodzaje kompozycji w fotografii. Ich skutecznie zastosowanie znacznie zwiększa moc przekazu. Istotny będzie także dobór właściwego obiektywu. To on w znacznej mierze zadecyduje o szansach na skomponowanie sceny. Nie ma idealnej ogniskowej, która zapewnia zawsze udane kadry. Czasami świetnym rozwiązaniem jest stosowanie obiektywu szerokokątnego, a innym długiej ogniskowej. Wszystko zależy od naszej koncepcji i pomysłów na zdjęcia. Warto wykorzystać kontrasty: barw, ruchu, bezruchu, jasnego i ciemnego itp. oraz np. linie wiodące.
Recepta na świetne zdjęcie na ogół brzmi bardzo prosto: znajdź superatrakcyjny pierwszy plan i umieść go na tle dramatycznego nieba.
Przydatna dla początkujących fotografów jest znajomość trójpodziału jako najprostszej formy kompozycji. Znając ją, inaczej zaczynasz układać kadr. Mnóstwo sposobów pozyskiwania wiedzy fotograficznej znajdziesz też w artykule jak się uczyć fotografii.
Czasami niewłaściwe elementy w tle mogą zepsuć całe zdjęcie. Drzewa „wyrastające” z głów ludzi, słupy telefoniczne – to wszystko rozprasza. Jak tego uniknąć? Zmieniaj swoje położenie i perspektywę, by unikać niechcianych elementów w kadrze. Używaj dużej przysłony, aby rozmyć tło i skupić uwagę na głównym obiekcie.
Ostrość i głębia ostrości stanowią bardzo ważny środek artystycznego wyrazu. fot. Marek Waśkiel
5. Brak ostrości na zdjęciach
Świadome ustawienie ostrości w fotografii jest bardzo ważnym wyborem. Wzrok oraz odczucia naszych widzów są nieomal fizjologicznie przygotowane do oceny kadru. Po prostu – to co w naszym zdjęciu widzą jako ostre, oceniają jako ważniejsze od tego co jest rozmyte, nieczytelne, niewyraźne. W naszej rzeczywistości oglądamy świat poprzez ostre i kolorowe obrazy i taki sposób widzenia jest dla nas naturalny. Pomijam wady wzroku, które przecież też korygujemy okularami lub soczewkami, aby lepiej widzieć. Zatem ostrość widzenia jest dla nas bardzo istotna.
Na ogół brak ostrości na zdjęciu jest wynikiem błędu fotografa. Najczęstszą zaś przyczyną jest fotografowanie aparatem trzymanym w rękach ze zbyt długim czasem ekspozycji. Wówczas zdjęcia są poruszone, czyli nieostre. Jeśli jest taka możliwość, jak najczęściej warto fotografować umieszczając aparat na statywie np. w fotografii krajobrazowej. W innych przypadkach trzeba fotografować dbając o odpowiednie ISO i tak dobrać przysłonę, aby czas najdłuższy ekspozycji był dwukrotną wartością ogniskowej używanego w tym momencie obiektywu. Czyli np. fotografujesz obiektywem o ogniskowej 50 mm to najdłuższy czas fotografowania z ręki powinien wynosić około 1/100 s. czyli np. 1/125. Podczas fotografowania „z ręki” warto włączyć stabilizację.
W czasie sesji i plenerów niezbędne jest także kontrolowanie ostrości już wykonanych zdjęć. Trzeba to robić oglądając powiększone zdjęcia na tylnym wyświetlaczu aparatu, a w bezlusterkowcach można zrobić to także przez wizjer. Lepiej przekonać się o nieostrościach podczas fotografowania mając czas na poprawki, niż w sytuacji, kiedy na takie poprawki nie ma już okazji. Wymieniłem najczęstsze problemy występujące u wielu poczatkujących fotografów i podałem sposoby jak z nimi sobie szybko i skutecznie poradzić. Każda sesja fotograficzna oraz każdy plener jest okazją do poprawienia swego warsztatu, dlatego trzeba jak najczęściej fotografować oraz wyciągać wnioski. Potem należy je szybko wprowadzać w swoje fotografowanie.
