Korzystasz wyłącznie z obiektywów szerokokątnych? A może dopiero zastanawiasz się, nad wyborem najlepszego sprzętu fotograficznego do Twojego zestawu. Sprawdź, co to jest teleobiektyw oraz jak wykorzystać go do poprawy jakości swoich zdjęć.
Teleobiektyw w fotografii
Lubisz fotografować obiektywem szerokokątnym? Takie „szkła” według obiegowej opinii najlepiej pokazują rozległe, wielkie przestrzenie. Faktem jest, że używane w sposób umiejętny, pięknie akcentują pierwsze plany i wielkie obszary dramatycznego nieba. Jednak przywiązanie do jednego typu obiektywów może być zabójcze dla Twojej kreatywności.
Co to jest teleobiektyw?
Obiektywy, których ogniskowe są wyraźnie większe od ogniskowej obiektywu standardowego nazywamy teleobiektywami. W przypadku fotografii cyfrowej, w której punktem odniesienia rzutowanego obrazu jest matryca o rozmiarach 24×36 mm, standardowy obiektyw ma ogniskową 50 mm. Więc wszystkie obiektywy o wyraźnie większej ogniskowej są teleobiektywami (np. 70 mm).
W fotografii krajobrazowej niezwykle często sięgam po teleobiektyw, czyli zoom 70-200 mm, także z telekonwerterem X2, który w tym wypadku został wykorzystany, by lepiej pokazać dużą tarczę słońca. fot. Marek Waśkiel
Teleobiektyw ma zdolność uwydatniania szczegółów, podkreślania kształtu oraz stwarza pozorne wrażenie kompresowania (albo zmiany perspektywy). Zwróć uwagę, że technicznie rzecz biorąc, długie obiektywy nie kompresują perspektywy, ale z pewnością mogą wywołać to wrażenie. Perspektywa jest po prostu efektem odległości między kamerą, a obiektem. Im dalej jesteś od obiektu, tym mniejsza wydaje się odległość między nim, a tłem. Pojawia się też efekt skrótu perspektywicznego, czyli pozornego zmniejszania rozmiarów obserwowanego przedmiotu wraz ze zwiększaniem się odległości.
Takie „szkła” umożliwiają fotografom wyizolowanie szczegółów i planów w kadrze. Pomimo tej cudownej zdolności – czyli skoncentrowania się na szczególe – teleobiektywy są często pomijane przez entuzjastów fotografii podróżniczej lub fotografii krajobrazu. Osobiście nie wyobrażam sobie np. wyprawy na bardzo popularne ostatnio Morawy, albo na Roztocze lub ogólnie na pogórza i w góry bez obiektywu o jak najdłuższej ogniskowej! Jest co nosić – to prawda. Jednak ujęcia z obiektywów o szerokich kątach widzenia nie oddają magii tamtejszych pejzaży.
Do jakich kadrów stosować teleobiektyw
Poleganie wyłącznie na jednym sposobie fotografowania jest niezwykle niebezpieczne w wymiarze twórczym. Kadry stają się wówczas monotonne, przewidywalne i nudne. Z reguły w plecaku podczas pleneru mam trzy obiektywy o różnych ogniskowych. Są to obiektyw szerokokątny 14-24 mm, zoom standardowy 24-70 mm oraz teleobiektyw 70-200 mm. Używam tych „szkieł” zamiennie, stosownie do zauważonej sytuacji. Niezwykle często sięgam po 70-200 oraz 160-600 mm i uważam taki zakres ogniskowych za bardzo przydatny dla każdego fotografa.
Poznaj skuteczne techniki kreatywnego fotografowania.
Sprawdź mój kurs fotografii online.
Poznaj Pakiet Kursów i Zaoszczędź 1000 zł
O ile obiektywy szerokokątne używane są często do tworzenia zdjęć o bardzo rozległej głębi ostrości z koniecznością akcentowania pierwszych planów, to teleobiektywy znakomicie służą do zaakcentowania ważnych i odległych szczegółów, detali obrazu, rytmów wzorów, podkreślenia dalekich planów, uproszczenia kompozycji i zbudowania niewielkiej głębi ostrości oraz skupieniu się na kształtach i formach.
Dzięki długim ogniskowym łatwiej będzie pokazać góry i pagórki jako wyższe i bardziej imponujące. Ładniej ułożą się w mnóstwo wyraźnych planów. Dzięki obiektywowi 70-200 mm mogę się skoncentrować na samotnych drzewach i zabudowaniach znajdujących się daleko ode mnie i uczynić je ważnymi elementami krajobrazu. To dzięki dużym ogniskowym koło tarczy słonecznej albo księżyca będzie duże i wyraźne.
Teleobiektywami można posłużyć się zarówno w sytuacji, kiedy chcemy stworzyć ciasny kadr np. koncentrując się na detalu, jak i w sytuacji, w której chcemy zaakcentować dalekie plany z zachowaniem przestrzeni i umieszczenia istotnych elementów w konkretnym krajobrazie (np. kościół w pagórkowatym pejzażu). Znakomicie spełnią swe zadanie wówczas, gdy blisko nas znajdują się mało atrakcyjne przestrzenie, ponieważ pozwolą przenieść zainteresowanie na odległe plany. Jeżeli zastanawiasz się, jak stworzyć dobry zestaw do fotografowania, przeczytaj też jaki aparat kupić.
Rola teleobiektywu w różnych dziedzinach fotografii
Fotografia krajobrazowa
Wielu fotografów krajobrazu kojarzy się głównie z szerokimi kątami, ale teleobiektyw to równie ważne narzędzie. Umożliwia wychwycenie detali w krajobrazie, które mogłyby umknąć przy użyciu szerszych kątów. Dzięki niemu możemy wyizolować pojedyncze elementy – jak samotne drzewo na horyzoncie, masywne pasmo górskie czy delikatne promienie światła przebijające się przez chmury. Teleobiektyw kompresuje perspektywę, przez co różne plany zdjęcia (jak góry na tle odległych pagórków) wydają się bliżej siebie, co nadaje fotografii większej głębi.
Fotografia przyrodnicza
W fotografii przyrodniczej teleobiektyw jest wręcz niezastąpiony. Pozwala zachować odpowiednią odległość od dzikich zwierząt, aby ich nie płoszyć, a jednocześnie uchwycić je w pełnej okazałości. Dzięki długiej ogniskowej możliwe jest uchwycenie naturalnych zachowań zwierząt w ich środowiskuj. Dodatkowo, dzięki efektom rozmycia tła (tzw. bokeh), teleobiektyw doskonale izoluje fotografowany obiekt, co nadaje zdjęciom szczególną estetykę.
Fotografia portretowa
Teleobiektyw jest popularnym wyborem w fotografii portretowej, szczególnie przy ogniskowych od 85 mm wzwyż. Długie ogniskowe tworzą korzystną dla portretów perspektywę – proporcje twarzy są naturalne, a tło przyjemnie rozmyte. Dzięki temu fotografowany obiekt staje się głównym punktem kadru, a rozmyte tło podkreśla intymność i bliskość.
Fotografia sportowa i reportażowa
Teleobiektywy to niezbędne narzędzie w fotografii sportowej, gdzie często musimy pracować z dużej odległości. Dzięki nim możemy uchwycić dynamiczne momenty bez zakłócania rozgrywki. W fotografii reportażowej teleobiektyw z kolei pozwala fotografowi być „niewidzialnym” obserwatorem, co ułatwia uchwycenie autentycznych emocji.
Jak fotografować teleobiektywem?
Fotografując obiektywami o długich ogniskowych, koniecznie trzeba pamiętać o kilku aspektach technicznych. W czasie sesji zawsze trzeba używać statywu fotograficznego. Jeżeli zdjęcia mają być perfekcyjnie ostre trzeba do wyzwolenia migawki używać wężyka spustowego. Warto także korzystać z funkcji wstępnego podniesienia lustra. Najlepiej ostrzyć ręcznie używając trybu LV do kontrolki ustawienia ostrości. Z tego wpisu dowiesz się, co najlepiej wybrać – lustrzankę czy bezlusterkowiec.
Trzeba pamiętać, że nawet przy przysłonach f / 8 i f /11 głębia ostrości może być bardzo, bardzo mała. Trzeba też ustalić przy jakiej wartości przysłony uzyskasz najbardziej ostry obraz (informacja techniczna producenta albo testów obiektywu). Nawet drobne poruszenie obiektywu np. przez wiatr będzie widoczne jako nieostrość na zdjęciu, często zatem konieczne jest podnoszenie ISO dla skrócenia czasu ekspozycji. Więcej o wykorzystaniu ostrości w fotografii przeczytasz w artykule jak robić ostre zdjęcia.
Dla pokazania tej porannej mgły wykorzystałem teleobiektyw, tak ustawiając aparat, że blisko obiektywu (poza strefą ostrości) znalazły się trzciny. fot. Marek Waśkiel
Nie wyobrażam sobie wędrówki na krajobrazową sesję fotograficzną bez obiektywu o długiej ogniskowej. Dzięki rożnym ogniskowym kadry stają się ciekawe oraz odmienne. Pozwalają na różnorodne pokazanie otaczających mnie pejzaży. Koniecznie jak najszybciej wypróbuj możliwości, jakie daje fotografowanie takim obiektywem!
Problemy podczas używania obiektywów szerokokątnych
Jeżeli uważnie przyjrzysz się obrazom, zapisywanym dzięki obiektywom szerokokątnym, z pewnością zauważysz kilka problemów. Według mnie największy z nich to niekorzystne dla kadru odwzorowanie skali i perspektywy. Fotografując w rozległej, pagórkowatej okolicy, natychmiast można dostrzec, jak obiektyw szerokokątny potrafi mocno „spłaszczyć” rozmiar wzniesień, wizualnie odsunąć plany oraz uczynić przedmioty znacznie mniejszymi. Zdjęcie zarejestrowane takim obiektywem jest jakby płaskie i pełne niepozornych, zagubionych planów i drobnych elementów. Jest ono wówczas zupełnie odmienne od tego, co widzimy patrząc bezpośrednio na krajobraz. Brak w nich mocnych elementów i planów. W takich sytuacjach teleobiektyw jest znacznie lepszym rozwiązaniem.
Teleobiektywy ograniczą też wpływ na kadr nieciekawego, nudnego nieba oraz podkreślą efekt mgły pomagając nam skoncentrować się na pięknym, fragmentarycznym świetle. Dzięki nim cudownie możemy pokazać perspektywę alei, dróg i górskich dolin oraz efektownie i wieloplanowo pokazać dywany kwiatów na łąkach i polach (fotografując je z niskiej perspektywy). Używam takich obiektów także do fotografowania detali w leśnych gęstwinach.
Teleobiektyw o ogniskowej 200-500 mm pozwala mi na skoncentrowanie się na małych wycinkach oglądanego pejzażu i poprzez precyzyjne kadrowanie podkreślenie ich znaczenie. fot. Marek Waśkiel
Jakie ogniskowe wybrać?
Wybór ogniskowej zależy od konkretnego zastosowania. W przypadku krajobrazów, 70-200 mm jest popularnym zakresem, który daje swobodę kompresji i zbliżenia na szczegóły. Jednak najtańsze są obiektywy 70-300 mm – z reguły trochę „ciemniejsze” ale w sam raz na dobry początek. W fotografii przyrodniczej i sportowej, przydatne mogą okazać się dłuższe ogniskowe, np. 500 mm – 600 mm czy nawet 800 mm. Dla portretów, klasyczne 85 mm lub 135 mm stanowią doskonały wybór, zapewniając naturalne proporcje twarzy i ciała osoby portretowanej.
Moje najnowsze zdjęcia znajdziesz w galerii na stronie: https://waskiel.pl/podlasie/
Pamiętaj, że mój blog jest bogatym źródłem informacji i inspiracji dla fotografów.
Jeżeli cenisz treści, które dla Ciebie przygotowuję,
masz możliwość wyrażenia swojego uznania,
na przykład poprzez zafundowanie mi symbolicznej, wirtualnej kawy.
