Początek Nowego Roku bardzo często związany jest z zastanawianiem się co można zmienić, aby życie stało się ciekawsze, lepsze i bardziej barwne. Nie znam odpowiedzi na pytania dotyczące wszystkich aspektów naszej codzienności. Z pewnością mogę podpowiedzieć co zrobić, aby być coraz lepszym fotografem. Jak się rozwijać w fotografii – oto 21 moich porad na Nowy Rok 2020.
Jak się rozwijać w fotografii – 21 porad
Ludzie lubią żyć marzeniami. Często samo postanowienie o podjęciu jakieś czynności uważają już za jej podjęcie. Paradoks. Fotografować można zawsze i wszędzie, a dobre kadry są w każdym miejscu: w pokoju, w kuchni, na tarasie, ulicy i w pobliskim lesie.
1. Zacznij, czyli Rusz Dupę
Nie skupiajcie się na piętrzeniu przed sobą pozornych trudności. Nie mam czasu, nie mam pieniędzy… to pojęcia wytrychy, często nieprawdziwe, które tylko demobilizują i usprawiedliwiają lenistwo i ucieczkę przed podjęciem decyzji. Wiele przydatnych informacji znajdziesz też w artykule fotografia dla początkujących.
21 porad w Markowym Vlogu o Fotografii / wykorzystaj kod z rabatem: ZBLOGA
2. Fotografuj tylko to co lubisz
Nie patrz na trendy i mody oraz nie spełniaj niczyich oczekiwań i marzeń. Skup się na tym rodzaju fotografii, który uwielbiasz. Jeżeli jakiś temat sprawia Ci kłopoty, odstaw go na pewien czas i po prostu poczekaj. Do wielu tematów w fotografii trzeba dojrzeć i dorosnąć. Zawsze najważniejsza jest radość fotografowania. Jednak jak już zaczniesz to fotografuj najlepiej jak potrafisz. Pamiętaj, że zawsze można jeszcze wszystko robić na znacznie wyższym poziomie – dlatego ucz się i szukaj inspiracji. Z tego artykułu dowiesz się dokładnie, jak uczyć się fotografii.
3. Bądź systematyczny
Brak systematyczności jest najczęstszą przyczyną fotograficznych porażek. Obserwując uczestników moich kursów fotografii w Warszawie, policzyłem, że znakomite wyniki osiągają, fotografując około 1,5 godziny – tygodniowo! Tak! Dobry i lubiany projekt, któremu poświęcisz minimum 1,5 godziny tygodniowo da Ci po 10-12 tygodniach wspaniały wynik w postaci fantastycznych zdjęć.
Staram się fotografować blisko domu. Mieszkam na Podlasiu i w przeciągu godziny dojadę nad Biebrzę albo do Puszczy Knyszyńskiej. To atut, jednak i Ty masz w pobliżu wiele ciekawych miejsc do sfotografowania.
4. Fotografuj blisko domu lub w domu
Mnóstwo osób myśli, że dobre zdjęcia powstają w egzotycznych miejscach i podczas niebywałych fotograficznych podróży. Tak nie jest. Umiejętności oraz sprzęt trzeba poznawać stopniowo. Porównam to do rozchodzenia butów przed długą pieszą wyprawą. Nikt o zdrowych zmysłach nie nałoży nowych butów, aby w nich pokonać wielodniową wyprawę. Nierozchodzone buty często ranią stopy tak bardzo, że uniemożliwiają dalszy marsz. Podobnie jest z naszymi umiejętnościami oraz znajomością sprzętu. Jakże często słyszę na kursie: ojej dlaczego o tym nie wiedziałem na mojej poprzedniej wyprawie? Najlepiej jest uczyć się w domu lub jego pobliżu. Dobre zdjęcia są wszędzie! Trzeba chcieć je zauważyć i zrobić!
5. Poluj na światło
Przepiękna definicja słowa fotografia zwraca uwagę na to co jest w niej najbardziej ważne: czyli światło. Fotografia jest po prostu malowaniem światłem. Wiem, że na początku swej drogi wielu fotografów neguje znaczenie światła w fotografii. To zasadniczy błąd. Warto się zaprzyjaźnić ze światłem, poznać jego cechy i sekrety, które pomogą nam w wykonaniu wspaniałych zdjęć. Piękne wyniki daje fotografowanie w złotej i niebieskiej godzinie.
6. Używaj sprzętu, który masz pod ręką
Obecnie na rynku jest niezliczona liczba aparatów, obiektywów i innych akcesoriów. Po wielu testach mogę jasno powiedzieć, że prawie wszystko dzisiaj jest doskonałe. Podobnie jak w sporcie często o zwycięstwie decydują ułamki tysięcznych sekund tak w fotografii różnice w jakości są nie do zauważenia, często są jedynie wyczuwalne. Szczególnie jeżeli przyglądamy się aparatom i obiektywom w podobnych przedziałach cenowych. Używaj aparatu, który już masz, i nie trać czasu na czytanie tysięcy recenzji i zastanawianie się co jest dla Ciebie dobre. Znacznie ważniejsze są umiejętności twórcze i znajomość ustawień aparatu. Skoncentruj swój wysiłek na poprawie warsztatu oraz kształtowaniu Twojej wizji, czyli nauce kompozycji oraz myśleniu o tym co i dlaczego chcesz fotografować. Jeżeli jednak zastanawiasz się nad wyborem nowego aparatu skorzystaj z mego poradnika – jak aparat kupić.
Fotograficzne wyprawy stają się pogonią za wspaniałym światłem.
Jednak najczęściej na owo najlepsze trzeba długo czekać.
7. Szlifuj rzemiosło
Każde ze zdjęć można wykonać ustawiając czułość, przysłonę i ISO na wiele sposobów. Jednak z reguły tylko jeden z nich da nam najlepszy z możliwych kadrów. Automatyczny dobór parametrów dokonany przez aparat spowoduje powstanie zdjęcia o poprawnej ekspozycji, ale tylko pod względem matematycznym! Sztuką jest stosowanie kreatywnej ekspozycji, pozwalającej na osiąganie zdjęć o mocnym wyrazie artystycznym. Należy także pamiętać, że nie tylko wartość przysłony, czas otwarcia migawki i czułość ISO są elementami prawidłowego rzemiosła. Trzeba jednocześnie umieć prawidłowo ustawiać ostrość. Warto przećwiczyć fotografowanie z różnymi trybami autofokusa oraz pamiętaj, że są sytuacje, kiedy ustawia się ostrość ręcznie np. nocą albo w fotografii makro.
Musisz się dowiedzieć co to znaczy prześwietlenie i niedoświetlenie zdjęcia oraz jak im zapobiegać. Ekspozycję pod względem matematycznym kontroluje się za pomocą histogramu, zwracając uwagę na jego krawędzie, wykorzystuje się także alarm prześwietleń oraz zmienia się niepoprawne parametry poprzez np. kompensację ekspozycji.
Poznaj Pakiet Kursów i Zaoszczędź 259 zł
wykorzystaj kod z rabatem: ZBLOGA
8. Fotografuj zapisując zdjęcia w RAW
Jeżeli zależy Ci na pełnej kontroli nad swoimi zdjęciami zapisuj je w formacie RAW. Pozwalają one na zapisanie kompletnych informacji naszego cyfrowego zdjęcia a potem wydobycie z nich wszystkich niuansów, które decydują o tym, że końcowe zdjęcia są świetne.
9. Nie spiesz się
Staram się namawiać do fotografowania powolnego z zastanowieniem się nad detalami. W fotografii krajobrazowej wiele czynników jest niezależnych od nas i często nie będzie szans na powtórkę. Dlatego obserwowanie i myślenie nad kadrem podczas jego wykonywania uchroni fotografa przed przykrymi rozczarowaniami. Pośpiech jest złym doradcą. Ilość nigdy nie przechodzi w jakość! Jeżeli więc z całego dnia pleneru uda się nam przywieźć do domu jedno dobre zdjęcie to powinniśmy być bardzo szczęśliwi. Końcowa obróbka zdjęcia opiera się na wywołaniu RAW oraz podkreśleniu poprzez światłocień istotnych fragmentów zdjęcia.
Na kreowanie obrazu mają wielki wpływ dodatkowe akcesoria, takie jak dobry statyw oraz używanie filtrów polaryzacyjnego, połówkowego szarego oraz obojętnie szarego. Bardzo pomagają w uzyskiwaniu efektów, których nie można osiągnąć w żadnym z programów graficznych. Nasze kadry muszą być dopieszczone już na plenerze z dbałością o każdy szczegół.
Decyzja, kiedy nacisnąć migawkę jest wynikiem nieustannej obserwacji.
Podczas sesji fotograficznych skupiam się na patrzeniu przez wizjer.
10. Komponuj swoje kadry
Kompozycja w fotografii może nadać każdemu ujęciu wiele siły i mocy. Bardzo często wysiłek włożony w przygotowanie pleneru idzie na marne, ponieważ zapomina się, że o ostatecznym wyglądzie zdjęcia zadecyduje m.in. jego przypadkowa kompozycja.
Niestety jakże często w kadrze panuje chaos i nagromadzenie zbędnych elementów, ponieważ autor nie wie o czym jest jego zdjęcie i nie stosuje nawet najprostszego sposobu uporządkowania kadru.
Porządkowaniem kadru jest kompozycja (np. reguła trójpodziału, linie wiodące, głębia ostrości, perspektywa i dynamika kadru, kolor fotograficzny). Oczywiście są różne rodzaje kompozycji w fotografii. Ich skuteczne zastosowanie znacznie zwiększa moc przekazu.
11. Jak najczęściej używaj statywu
Pomyślcie: zdjęcia nocne, z długimi czasami ekspozycji, wschód lub zachód słońca, zdjęcia zacienionych wnętrz, dalekie plany fotografowane przy użyciu obiektywów długoogniskowych, powtarzanie tych samych ujęć z różnymi ustawieniami punktów ostrości i różnymi ekspozycjami, wykonywanie panoram lub ujęć do HDR, zdjęcia makro… to tylko niektóre tematy, przy których nie sposób obejść się bez statywu. Mała ilość światła zawsze będzie wymagała od nas zastosowania długich czasów ekspozycji lub bardzo wysokich czułości matrycy (wyrażanych w ISO).
Istotnym a często pomijanym aspektem stosowania statywu jest możliwość zastanowienia się nad kadrem (chociażby w czasie rozstawiania trójnoga – czy aby kadr, który zaplanowaliśmy do wykonania jest tego wart? Czy można go poprawić?) oraz szansa zrobienia identycznej kompozycji przy różnych ustawieniach punktów ostrości lub odmiennych ekspozycji.
Wielokrotnie decyzja o naciśnięciu spustu migawki musi zapaść w ułamku sekundy i wówczas nie ma czasu na głębokie przemyślenia, trzeba działać instynktownie.
12. Rób ostre zdjęcia i wyczyść obiektyw aparatu
Ostre zdjęcia dobrze świadczą o warsztacie fotografa. Fotograf dzięki ostrości może zwracać uwagę widza na ważne fragmenty kadru. Z reguły na fotografiach interpretujemy elementy ostro sfotografowane jako bardziej istotne.
Ostrość na zdjęciach zależy od wielu czynników. Z pewnością do podstawowych należą klasa i możliwości obiektywu oraz wielkość dobranej przysłony. Kolejnym składnikiem jest odpowiedni czas ekspozycji np. nazbyt długi przy fotografowaniu „z ręki” powoduje poruszone, czyli nieostre kadry. Ważna jest także jakość systemu autofokusa oraz precyzja podczas ręcznego ostrzenia.
Jednak nigdy nie zapominajmy o czystości soczewek. Jeżeli są brudne albo używamy porysowanych filtrów jakość obrazu drastycznie spada. Po każdej sesji wyczyść obiektyw, aby był natychmiast gotowy do użycia.
Podczas fotografowania krajobrazów często używam obiektywów o długich ogniskowych oraz statywu.
13. Używaj dobrych i przyjaznych filtrów
Przyjaciółmi każdego fotografa krajobrazu są filtry: połówkowe szare (z przejściem soft – miękkim lub hard – twardym), szare obojętnie (całe) oraz polaryzacyjne. Filtry połówkowe szare wspomagają fotografa w “walce” z niekorzystnymi warunkami oświetleniowymi. Bardzo często bowiem różnice pomiędzy ciemną częścią zdjęcia (z reguły jest to obszar ziemi) a jasną częścią kadru (niebo) sięgają kilku działek EV.
Filtr polaryzacyjny pomaga np. w wygaszeniu odblasków od błyszczących, niemetalicznych powierzchni (np., szyby, mokra jezdnia), przyciemnienia błękitu nieba w słoneczny dzień albo w wizualnym ożywieniu barw.
Do wydłużania czasów ekspozycji używam filtrów obojętnie szarych (ND) o różnej gęstości. Niezwykle często tych, które pozwalają na wydłużenie czasu nawet do kilku minut, (czyli będzie to filtr umożliwiający wydłużenie czasu o 10 EV). Czasami do uzyskania odpowiedniego efektu wystarczy jednak tylko mocniejsze domknięcie przysłony np. do f/16 i wykorzystanie filtra polaryzacyjnego, który z reguły pozwala na niewielkie wydłużenie trwania ekspozycji. Oczywiście niezbędne do realizacji takich kadrów są jeszcze: statyw oraz wężyk spustowy albo, co najmniej posługiwanie się trybem samowyzwalacza.
14. Naucz się edycji zdjęć
Jak wszystkie zdjęcia cyfrowe zapisane na kartach pamięci (nawet najwspanialszych aparatów) RAW-y są tylko półproduktami. Nie wystarczy w miarę poprawne wykonanie zdjęcia. Należy to zrobić tak, aby zapisać możliwie największe spektrum informacji o fotografowanym obrazie.
Przy odpowiedniej ekspozycji umożliwia to jedynie format RAW. Jeżeli zależy Ci na Twoich zdjęciach musisz nauczyć się jak dobrze fotografować w RAW oraz równolegle nauczyć się cyfrowej obróbki zdjęć. RAW sam w sobie nie jest bardzo dobrym zdjęciem. Z masy zapisanych w nim informacji musisz wyeksponować to co według Ciebie w danym kadrze jest najważniejsze.
Obecnie najczęściej przez fotografów cyfrowych używany jest Lightroom. Jest to według mnie stosunkowo prosty program, który umożliwia zarządzanie plikami zdjęć oraz wywołanie RAW. Stosuję go do edycji swoich zdjęć i prowadzę warsztaty uczące zasad jego wykorzystania.
Cierpliwość i czekanie do ostatnich chwil Dobrego Światła zawsze dają wspaniałe wyniki.
15. Dbaj o archiwum i twórz kopie zapasowe
Po powrocie z każdej plenerowej sesji najpierw trzeba wykonać archiwizację zdjęć. Zdjęcia cyfrowe lubią znikać, zatem od lat stosuję tę samą metodę archiwizacji, choć używam nieco innych narzędzi. Teraz posługuję się głównie programem Lightroom, który jest bardzo dobrym programem do zarządzania bazami danych złożonych ze zdjęć. Zgrywam wszystkie zdjęcia z kart pamięci na dyski zewnętrzne (co najmniej dwa różne). Kiedyś nagrywałem płyty DVD, ale poszukiwanie konkretnych zdjęć w archiwum płytowym jest bardzo niewygodne. Jeżeli nie używasz programu Lightroom, to stwórz na dysku zewnętrznym jeden katalog i pozakładaj tam foldery, do których będziesz kopiować zdjęcia.
Pamiętaj o tym, żeby zdjęcia z karty pamięci kopiować, ale ich nie usuwać (opcja przenieś). Dopiero po upewnieniu się, że kopiowanie zakończyło się sukcesem i zgrane zdjęcia otwierają się bez kłopotów i są skopiowane na dwa niezależne źródła, można sformatować kartę pamięci, wykorzystując odpowiednią funkcję w aparacie. Dzięki temu karta zostanie oczyszczona ze zbędnych plików i dostosowana do formatu zapisu zdjęć w aparacie. Trzeba pamiętać jedynie, by nie formatować kart, na których są zapisane nieskopiowane zdjęcia. Operacja formatowania utrudni ich odtworzenie.
Do archiwizacji używam czytnika kart Transcend (transfer jest szybszy niż bezpośrednio z aparatu) oraz dysków zewnętrznych SSD są bardzo wygodne i szybkie. Fotografuję zapisując zdjęcia na kartach pamięci SanDisk.
16. Spróbuj czegoś nowego
Monotonne fotografowanie tego samego motywu może doprowadzić do znudzenia. Dlatego ważne jest próbowanie czegoś nowego. Czasami wystarczy zmiana obiektywu z zoom na stałoogniskowy, aby odkryć nowe twórcze możliwości. Kiedy indziej impulsem do działania stanie się wypróbowanie nowych technik albo odmiennych rodzajów fotografii. Twórczość może być i powinna być spontaniczna.
17. Poznawaj zdjęcia innych fotografów i szukaj swoich Mistrzów
Musisz wiedzieć, że nauka robienia zdjęć to niekończący się proces. Jak uczę się fotografii? Czytam mnóstwo książek, analizuję zdjęcia moich ulubionych fotografów oraz korzystam z każdej okazji do zdobycia wiedzy (np. wystawy, wykłady, kursy online). Trzeba czerpać wiedzę z każdego źródła. Tysiące oglądanych zdjęć z biegiem czasu wyostrza umiejętność spoglądania na świat i dostrzegania w nim cudownych kadrów. Jednak pamiętajmy, nie zawsze to co popularne jest dobre!
Równie ważna jest praktyka. Najlepszym sposobem podążania ku coraz lepszym kadrom jest systematyczne fotografowanie w różnych warunkach, a następnie analiza powstałych zdjęć. Dużo fotografuję. Za każdym razem zastanawiam się, czy nowe kadry są wystarczająco dobre. Gdy tak nie jest – szukam niedociągnięć i staram się je poprawić.
Rzemiosło daje nam szansę na znakomite zarządzanie ustawieniami aparatu w chwili, kiedy akcja przed nami dzieje się bardzo szybko. Pojawianie się wędkarza w łódce zmusiło mnie
do zastosowania bardzo krótkiego czasu ekspozycji.
18. Oceń swoje umiejętności i napraw słabe punkty
Podstawą każdej zmiany jest określenie ich kierunku i zakresu. W fotografii konieczna jest analiza zdjęć i nauczenie się pokazywania tylko tych, które są najlepsze. Proces wyboru najlepszych zdjęć z sesji nazywamy fotoedycją. Kiedyś w dobrych czasopismach opierających się na publikowaniu wspaniałych zdjęć zatrudniani byli specjaliści: fotoedytorzy. Byli oni odpowiedzialni za dobór efektownych i dopracowanych ujęć. Takie zdjęcia tworzyły niepowtarzalny klimat czasopism ukochanych przez pokolenia fotografów np. National Geographic albo Geo.
Wybór najciekawszych ujęć jest sztuką, ale można jej się nauczyć. Potrzebujemy jedynie wielu prób i odszukania kryteriów, dzięki którym będziemy uznawali zdjęcia za najciekawsze, najlepsze. Warto zacząć od podstaw. Odrzucajmy zdjęcia nieostre, z błędną ekspozycją, źle skomponowane oraz wreszcie te, które są tylko banalnymi pstrykami i nie opowiadają żadnej historii. Jeżeli dopiero zaczynasz – sprawdź artykuł fotografia dla początkujących.
19. Oglądaj zdjęcia ze swego archiwum
Zauważyłem, że wielu fotografów ma tendencję do robienia zdjęć, wybierania najlepszych z sesji zdjęciowej, a następnie rzadko lub nigdy nie wraca do tych, które wykonali wcześniej. Co pewien czas, takie podróże w przeszłość są niezbędne. Z jednej strony pozwalają na zauważenie skali błędów, ale z drugiej pozwalają odkrywać zaginione perełki.
Przeglądanie archiwum pozwala stosunkowo szybko naprawić nasze słabe strony. W czasie oglądania stawiajmy sobie pytanie, dlaczego oceniamy owe kadry jako złe? Być może powstają w kiepskim świetle, może masz tendencję do nieprawidłowego ustawiania ostrości, błędnego ustawiania ekspozycji, nieciekawego komponowania itp. Jeżeli potraktujesz przeglądanie archiwum w poważny sposób i zapiszesz swoje spostrzeżenia pomogą one w naprawianiu tych niedociągnięć podczas kolejnej sesji.
Co więcej, możesz w czasie tych poszukiwań odkryć stare zdjęcie, w których znajdziesz moc, ale jakoś nie zauważyłeś ich podczas zbyt szybkiego wyboru. Z tego wpisu dowiesz się, jak zrobić dobre zdjęcie.
Kompozycja i praca głębią ostrości zawsze dają cudowne rozwiązania.
20. Baw się dobrze i dbaj o radość fotografowania
Fotografia ma być zabawą. Od wielu lat zajmuje się przede wszystkim fotografią krajobrazową, ponieważ pozwala mi na poznawanie ludzi i świata. Zapisywanie jakże ulotnych chwil jest olbrzymią radością i nie pozwalam, aby owa radość zniknęła.
Jeżeli fotografia ma być ciekawą zabawą trzeba zachować do niej odpowiedni dystans. Warto się jej uczyć, ale jednocześnie nie może zawładnąć naszym życiem i stać się obsesją. Nie poddawaj się presji polubień w portalach społecznościowych ani gorącym dyskusjom w grupach lub na forach internetowych. Fotografuj to co lubisz, tak jak potrafisz w danej chwili. Niech fotografia nie stanie się kolejnym życiowym problemem.
21. Rób dużo zdjęć, eksperymentuj i wyciągaj wnioski
Ćwicz, ćwicz, ćwicz. Prosta wskazówka, która zapewni Ci przewagę w każdej umiejętności, nie tylko w fotografii. Każda sesja nauczy nas czegoś nowego, jeżeli będziemy podchodzili do niej ze spokojem i rozwagą. Im więcej eksperymentujesz i im więcej zdjęć robisz, tym lepsze będą twoje zdjęcia. Nie chodzi tylko o jakość – chodzi również o ilość. Nieustannie eksperymentuję z różnymi wariantami ekspozycji i kompozycji, starając się odszukać coś nowego nawet, gdy fotografuję w tych samych miejscach.
Częste ćwiczenia uczą obsługi aparatu a chwila, w której przestaje on przeszkadzać w robieniu zdjęć jest momentem wyzwolenia naszej kreatywności. Im więcej czasu poświęcisz na fotografowanie, tym łatwiej będzie robić zdjęcia, które są naszymi marzeniami. Przecież to jest najważniejszy cel każdego fotografa robić zdjęcia naszych marzeń.
Jeżeli masz swoje przemyślenia i wskazówki jak się rozwijać w fotografii – podziel się nimi w komentarzach pod tym wpisem.
Bardzo ciekawy i pomocny artykuł, pełen praktycznych porad dla każdego, nie tylko początkujących fotografów. Plus przepiękne zdjęcia
U kogoś na jakimś vlogu usłyszałam podobne wskazówki, które doskonale uzupełniają zastrzyk wiedzy od Pana: po przeanalizowaniu swoich zdjęć wrócić w to samo miejsce i wykonać zdjęcie raz jeszcze, poprawniej, po przemyśleniach. Druga wskazówka, tak a propos „rusz dupę”. Obowiązkowo, niezależnie od pogody, ruszyć w plener raz w tygodniu np. w sobotę lub jak ktoś pracuje na zmiany, w te dni, kiedy ma wolne, ale koniecznie raz w tygodniu. Nie ma, ze boli. Zamierzam wcielić w życie wskazówki z tego wpisu. Pozdrawiam
Panie Marku zawsze jak z uwagą czytam pańskie teksty odnoszę wrażenie że są adresowane do mnie jest mi wstyd ze tyle już się od pana nauczyłem tyle porad wykorzystałem ale przez lenistwo słowa wytrychy zawsze coś, robię za mało zdjęć i dla tego nie posuwam się na przód ale pan motywuje w swoich artykułach dziękuję za już, czekam i proszę o kolejne.
Dzień dobry Panie Ryszardzie,
cieszę się, że udaje mi się Pana zmobilizować do działania 🙂
życzę udanych kadrów!
Pozdrawiam
Marek
Dzień dobry. Przede wszystki życzę owocnej pracy i wielu sukcesów w Nowym Roku.
Świetny artykuł, wszystko podane w zwięzłej formie.
Pozdrawiam.
Szanowny Marku!
W Nowym Roku niech się spełnią wszystkie marzenia!
Powyższe porady to jak „pigułka” Twoich wykładów. Świetne i edukacyjne.
Serdecznie pozdrawiam Bogusław
Dzień dobry, życzę Wszystkiego Najlepszego w Nowym Roku 🙂
Wielu Wspaniałych kadrów. Pozdrawiam. Marek