Fotografia krajobrazowa pozwala na wspaniały odpoczynek. Jeżeli zadajesz sobie pytanie, jak dobrze fotografować krajobrazy – znalazłeś się we właściwym miejscu. Oto zestawienie najważniejszych informacji o fotografowaniu w plenerze. W artykule przeczytasz o tym, gdzie najlepiej fotografować krajobrazy i jak wykorzystać światło w fotografii. Dowiesz się, jaki aparat i akcesoria przydadzą Ci się fotografii terenowej. Przekonasz się, w jakim formacie zapisywać zdjęcia krajobrazowe i jak zadbać o ich prawidłową ekspozycję. Nauczysz się też precyzyjnie ustawiać ostrość. Serdecznie zapraszam!
Fotografia krajobrazowa
Jeżeli dopiero rozpoczynasz swoją przygodę z fotografią krajobrazową, warto abyś pamiętał, że istnieje kilka elementów, które niezawodnie pomagają w uzyskiwaniu niezłych kadrów. Należy odpowiedzieć sobie na pytanie, co jest zasadniczym tematem mego zdjęcia i potem skupić się na atrakcyjnym jego pokazaniu. Ważne jest zadbanie o dobrą kompozycję i ekspozycję. Krajobrazy można fotografować każdym aparatem i każdym obiektywem. O różnych porach dnia i nocy. Latem i zimą.
Oto 12 uwag, które pomogą Ci w wykonaniu świetnego zdjęcia krajobrazowego.
W fotografii krajobrazowej istotny jest rzecz jasna dobór miejsca i czasu wykonywania zdjęcia! Bardzo często kluczem do sukcesu jest zrozumienie i zastosowanie klasycznych (i co ważne, skutecznych) zasad kompozycji fotograficznej (np. roli podziału kadru, zadań stojących przed liniami wiodącymi, wykorzystania pierwszego planu). Pomagają także drobiazgi takie, jak dobór akcesoriów. Np. odpowiedni filtr fotograficzny potrafi zmienić pozornie banalny kadr w efektowne ujęcie.
12 najważniejszych porad dla fotografa krajobrazu
Poniżej znajdziesz 12 porad dla fotografów krajobrazu, które pomogą Ci otrzymaniu rewelacyjnych zdjęć.
1. Uważnie wybierz miejsce, w którym będziesz fotografować krajobraz
W fotografii krajobrazowej ogromne znaczenie ma wybór miejsca. Zmierzch nad Podlasiem. fot. Marek Waśkiel
Na początku przygody z fotografią najlepiej wybierz miejsce bardzo blisko domu. Możesz wówczas szybko reagować na pogodę, która jest jednym z podstawowych elementów przygotowania dobrego kadru. Odległość około 50 km od miejsca, w którym mieszkasz to maksimum. Umożliwia ona dojazd autem w około godzinę. Takie miejsca powinny stać się terenem Twoich poszukiwań wspaniałych kadrów.
Potem najlepiej wędrować pieszo. Trzeba poznać swoją okolicę i dostosować wizję kadrów do wybranych miejsc. Spacery pozwalają na powolne przyglądanie się drzewom, drogom, pagórkom itp. i wybór najciekawszych miejsc do sfotografowania. Wykorzystaj mapy i aplikacje na smartfony do uzyskania podpowiedzi, gdzie i kiedy będzie np. wschód lub zachód słońca. Jestem pewien, że zdecydowanie lepiej jest wykorzystać czas na fotografowanie, niż na wielogodzinne podróże po niewiadomy efekt.
2. Fotografuj krajobrazy tylko przy najlepszym świetle
Kreatywne wykorzystanie światła w fotografii krajobrazowej. Wschód słońca nad Biebrzą. fot. Marek Waśkiel
Najpiękniejsze zdjęcia powstają przy najbardziej korzystnym świetle. W wielu wypadkach będzie to złota i niebieska godzina. Jednak także w innych częściach dnia możesz fotografować wspaniałe pejzaże, o ile masz pomysł, jak pokazać atrakcyjny kadr. Nie bój się fotografować także w mgliste i pochmurne dni. Takim wspaniałym tematem na pochmurne i mgliste godziny jest np. wnętrze lasu. Jeszcze raz podkreślę – liczy się znajomość terenu, wówczas bardzo szybko wymyślimy kadr najbardziej dostoswany do aktualnej pogody.
Pamiętaj nieustannie, że to przede wszystkim światło tworzy zdjęcia. Bez dobrego światła nie ma szans na interesujący kadr. Wiele cennych informacji znajdziesz też w artykule światło w fotografii.
Bardzo lubię fotografować o świcie. Wówczas kolory są najpiękniejsze, a widziane przez nas krajobrazy stają się magiczne. Wykorzystaj ten czas na tworzenie Twoich najlepszych kadrów! Jednak jeśli nie masz sił lub ochoty na poranne kadry, zaplanuj plener tak, by wykorzystać równie piękne światło okolic zachodu słońca.
Poznaj Sekrety Fotografów Krajobrazu | 41 Lekcji Wideo
3. Fotografuj krajobrazy zapisując pliki w formacie RAW
Zapisując pliki na karcie pamięci w formacie RAW wykorzystasz pełnię fotografii cyfrowej. Oczywiście samo zdjęcie zapisane w RAW nie jest dziełem sztuki. Trzeba je jeszcze „wywołać” – czyli zrobić to wszystko, co z reguły robi procesor obrazu w aparacie, kiedy fotografuje się w formacie jpeg. Widzę mnóstwo niezrozumienia procesu cyfrowego fotografowania. Wiele osób fotografowanie w jpeg utożsamia z „prawdziwym fotografowaniem” a zapisywanie w formacie RAW z cyfrową manipulacją obrazem.
Z technicznego punktu widzenia – już fotografujesz w RAW. Aparat cyfrowy inaczej nie potrafi „robić zdjęć”. Pliki są przetwarzane z RAW przez aparat do wybranego przez nas formatu zapisu. Czyli ktoś zaprogramował automatyczne ustawienia oprogramowania do edycji RAW, by móc je zapisać na karcie pamięci jako JPEG lub TIFF. Co oznacza, że jeśli zapisuje się pliki w formacie tylko np. JPEG, są one wywołane z RAW przez oprogramowanie aparatu – ale jednak są wywołane. Porównując z czasami analogowych filmów (klisz fotograficznych) RAW to negatyw, z którego może powstać dowolna odbitka. Natomiast JPEG jest już gotową odbitką, której edycja jest mocno ograniczona.
Świadomie zapisywanie plików w formacie RAW otwiera przed fotografem ogromne możliwości samodzielnego doprowadzenia całego procesu fotograficznego do końca, którym jest np. wspaniała odbitka. Oprócz fotografowania w RAW trzeba nauczyć się programu do jego obróbki np. Lightroom. Więcej o różnicach pomiędzy poszczególnymi formatami plików przeczytasz we wpisie RAW czy JPEG.
Mglisty dzień na Suwalszczyźnie. fot. Marek Waśkiel
4. Zadbaj o dobrą ekspozycję fotografii krajobrazowych
Światłomierz w aparacie pomoże Ci w uzyskaniu matematycznie poprawnej ekspozycji. Musisz jednak pamiętać, że ekspozycja nie jest jedynie czystą matematyką, ponieważ ma także wymiar twórczy.
Nie zawsze podpowiedź światłomierza będzie idealnym rozwiązaniem. Do kontroli poprawności ekspozycji wykorzystaj histogram. W fotografii krajobrazowej stosuj przede wszystkim niskie ISO w celu uzyskania najlepszej z możliwych jakości obrazu.
Dobra ekspozycja w fotografii musi opierać się na pomyśle efektownego pokazania miejsca, które Cię zainteresowało. Zawsze trzeba rozważać, który z czynników jest najbardziej istotny: może przysłona, może czas ekspozycji, a może jednak ISO? Ze światła i owych trzech ustawień składa się każdy z kadrów. Czy chcesz pokazać wiatr poruszający trawami, a może liście unoszone przez wartki prąd rzeki jako rozmyte kreski? O tym zadecyduje właśnie prawidłowa ekspozycja.
Przykład ekspozycji w fotografii krajobrazowej – krótki czas ekspozycji. W dolinie Narwi. fot. Marek Waśkiel
5. Zadbaj o dobrą kompozycję zdjęć krajobrazowych
Podczas każdej sesji fotograf może wykorzystać mnóstwo technik, ale przede wszystkim musi nieustannie pamiętać o wyborze motywu, który poprzez pojawianie się na pierwszym planie przyciągnie wzrok widza.
Niestety jakże często w kadrze panuje chaos i nagromadzenie zbędnych elementów, ponieważ autor nie wie, o czym jest jego zdjęcie i nie stosuje nawet najprostszego sposobu uporządkowania kadru. Porządkowaniem kadru to domena prawidłowej kompozycji fotograficznej (np. reguła trójpodziału, linie wiodące, perspektywa i dynamika kadru, kolor). Oczywiście są różne rodzaje kompozycji w fotografii. Ich skutecznie zastosowanie znacznie zwiększa moc przekazu.
Istotny będzie także dobór właściwego obiektywu. To on w znacznej mierze zadecyduje o szansach na skomponowanie sceny. Nie ma idealnej ogniskowej, która zapewnia zawsze udane kadry. Czasami świetnym rozwiązaniem jest stosowanie obiektywu szerokokątnego, a innym długiej ogniskowej.
Wszystko zależy od naszej koncepcji i pomysłów na zdjęcia. W fotografii krajobrazowej warto wykorzystać kontrasty: barw, ruchu, bezruchu, jasnego i ciemnego itp. oraz np. linie wiodące.
Recepta na świetne zdjęcie krajobrazowe brzmi bardzo prosto: znajdź superatrakcyjny pierwszy plan i umieść go na tle dramatycznego nieba. Przydatna dla początkujących fotografów jest znajomość trójpodziału jako najprostszej formy kompozycji. Znając ją, inaczej zaczynasz układać kadr. Mnóstwo sposobów pozyskiwania wiedzy fotograficznej znajdziesz też w artykule jak się uczyć fotografii.
Myśląc o kompozycji starajmy się połączyć wszystkie elementy kadru w harmonijną całość . Dolina Biebrzy. fot. Marek Waśkiel
6. Ustaw prawidłową ostrość
Wydawałoby się, że odpowiedź na pytanie jak robić ostre zdjęcia jest banalnie prosta: użyj autofokusa, wyceluj i strzel. Niestety efekty takiego działania bywają opłakane i dalekie od oczekiwanych wyników. Wielu poczatkujących fotografów nie dostrzega ostrości i nieostrości w kadrach. Nie wie jak dobrać parametry, aby uzyskać zamierzony efekt ostrości. Najczęściej zdają się na przypadek i decyzję autofokusa. To nie są dobre wybory. Trzeba to robić świadomie.
Jak ustawić ostrość? Najlepiej ręcznie, korzystając z wizjera oraz podglądu na żywo. Warto nieustannie kontrolować, jak mamy ustawioną ostrość i jak rozkłada się głębią ostrości, czyli które fragment kadru są pokazane jako ostre, a które gubią się w nieostrościach. Uważaj ponieważ autofokus bywa zawodny i warto kontrolować jego ustawienia.
W fotografii pejzażowej często ostrzymy ręcznie bez wykorzystania autofokusa. Łąki nad Narwią. fot. Marek Waśkiel
7. Domknij przysłonę do odpowiedniej wielkości
Dobór przysłony jest jednym z ważniejszych elementów kompozycji, wpływa bowiem na finalny wygląd kadru i jego odbiór u widza. W przypadku zdjęć krajobrazowych stosowane są raczej małe otwory przysłon np. f/8, f/11 albo f/16. Zapewniają one pokazanie wielu planów jako ostrych. Podczas fotografowania z ręki, jeżeli fotografowane plany są daleko i głębia ostrości może być stosunkowo mała, po prostu otwórz przysłonę do f4 albo f 5,6. Ogromny wpływ na powstanie nieostrych kadrów ma nie tyle błędnie ustawiona ostrość, co poruszenia aparatem w czasie wykonywania ujęcia. Nie staraj się więc bez wyraźnej potrzeby fotografować „z ręki” . Jeśli już takie ujęcie chcesz wykonać – być może warto włączyć stabilizację.
Wykorzystanie przysłony f/11 w fotografii krajobrazu. Rozstaje dróg z kapliczką. fot. Marek Waśkiel
8. Zastosuj przyjazne filtry czyli filtr polaryzacyjny oraz połówkowy szary
Filtr polaryzacyjny pomaga w przyciemnieniu błękitu nieba, zwiększeniu intensywności barw przedmiotów, redukcji lub zwiększeniu odbić od szyb, wody czy gładkich powierzchni (poza większością metali i luster). Filtr połówkowy szary służy do kompensacji zbyt dużej rozpiętości tonalnej sceny. Zastanów się nad zastosowaniem filtra całościowego ND (czyli obojętnie szarego) o dużej gęstości do pokazania efektu ruchu w przyrodzie przy długich czasach ekspozycji.
Dobrze dobrane filtry umożliwiają wykonanie świetnego zdjęcia już w terenie. Pomagają w uzyskaniu odpowiedniej ekspozycji np. poprzez wyrównanie rozpiętości tonalnej zdjęcia lub wzmocnień efektów wizualnych.
Przykład wykorzystania filtrów w fotografii pejzażowej. Filtr polaryzacyjny. fot. Marek Waśkiel
9. Wykorzystaj solidny statyw, dobrą głowicę i wężyk spustowy albo samowyzwalacz
Pomyślcie: zdjęcia nocne, z długimi czasami ekspozycji, wschód lub zachód słońca, zdjęcia zacienionych wnętrz, dalekie plany fotografowane przy użyciu obiektywów długoogniskowych, powtarzanie tych samych ujęć z różnymi ustawieniami punktów ostrości i różnymi ekspozycjami, wykonywanie panoram lub ujęć do HDR, zdjęcia makro… to tylko niektóre tematy, przy których nie sposób obejść się bez statywu fotograficznego.
Mała ilość światła zawsze będzie wymagała od nas zastosowania długich czasów ekspozycji lub bardzo wysokich czułości matrycy (wyrażanych w ISO). Ustawiaj statyw stabilnie i popatrz, czy się jednak nie porusza, ustawiony np. w gęstej trawie, na piasku, w błocie czy śniegu. Szkoda wysiłku na produkcję nieostrych zdjęć.
Chmury pędzące nad wiatrakiem. fot. Marek Waśkiel
10. Spakuj wszystko w wygodny plecak
Trudno jest o dobry plecak fotograficzny. Większość producentów dostarcza modele, które świetnie dbają o sprzęt i jednocześnie niestety zupełnie nie zajmują się wygodą osoby noszącej ów bagaż. Do dłuższych wędrówek zastanów się więc nad adaptacją plecaka turystycznego do noszenia aparatu i obiektywów. Staraj się zabrać tylko to co niezbędne. Długotrwałe noszenie ciężkiego plecaka znacznie osłabia zmysły i zmęczeni przestajemy zauważać piękno otaczającego nas świata. Z reguły w swoim plecaku mam aparat fotograficzny oraz trzy obiektywy o ogniskowych od 14 do 200 mm. Dzięki nim mogę pokazać pejzaże w odmienny sposób.
Podczas pochmurnej pogody warto fotografować wnętrze lasu. Uroczyska Puszczy Knyszyńskiej. fot. Marek Waśkiel
11. Fotografuj w samotności
Dzięki temu będzie można swobodnie pracować nad wymyślonym kadrem. Podczas takiego pleneru nigdy nie warto się śpieszyć. Czekając na dobre światło mamy też czas na chwilę refleksji nad tym co się dzieje wokół nas. Sugeruję odłączenie się od mediów – co najmniej dwie godziny niezaglądania do smartfona! Skup się na wyszukiwaniu kadrów, na kontakcie z naturą!
Wschód słońca w Dolinie Narwi. fot. Marek Waśkiel
12. Zadbaj o siebie, swoje bezpieczeństwo i wygodę
Koniecznie informuj, dokąd się wybierasz i kiedy zamierzasz powrócić. Podstawą dobrego humoru na plenerze fotograficznym jest także odzież – dobra i odpowiednio dobrana do pory roku. Ważne są buty np. na wschody słońca przydają się buty gumowe. Nie zapominaj o drobiazgach takich jak dodatkowe akumulatory, latarka itp. oraz o jedzeniu i piciu. Dobrze przeprowadzony plener daje mnóstwo zadowolenia nawet jeśli tym razem nie przywiezie się z niego świetnych zdjęć. Pamiętaj, ze statystycznie jeden na trzy wyjazdy bywa udany. Nie rozpaczaj jeśli na początku nie udaje się zrobić wymarzonych ujęć. Warto wyruszyć po raz kolejny i jeszcze raz spróbować! Życzę mnóstwa udanych plenerów!
